اؤیکو، یالنیز دانیشیق دئییل
گلوریا کمپتون
فارسجادان چئکمپتون دئییر، یازیچی‌لارین چوخو، قورخور کاراکتئرلری دانیشسا، هم اونلارین، همده یازیچی‌نین آبیری گئدیب، آخماق و یونگول گؤرونسونلر. آما بو قورخو روحسال[روانی] سیخینتی‌لاری گتیرمک‌له بیزی فلج ائدیب دانیشمالاری دوزگون یازماغیمیزا مانع اولور. بو دوروم‌دا، قورخو بیزه حاکیم اولوب، قورخودان گلن سؤزلردن فایدالانیریق.
دانیشمادا گلن قورخولاردان بونلاری دئمک اولار:
•حیکایه‌مین کاراکتئری دانیشیرسا، اوخوجو منی باشا دوشمه‌ییب، کاراکتئری آخماق حساب ائده.
•کاراکتئرلرین بوتون سؤزلری بیر- بیرینه اوخشایا.
•کاراکتئرلرین دانیشماسی، حیکایه‌نی اؤنه آپارماییب، روحسوز و داریخمالی ائده.
•دانیشمالار، رسمن قوندارما گؤرونوب، من کاراکتئرلرین آغزینا سؤز قویورام، دوشونوله.
•کاراکتئرلریم دانیشدیقدا حیکایه‌نین دانیشما صحنه‌سی‌نین کنترلو الیمدن چیخا.
•دانیشمالارین آراسیندا، یئته‌رینجه روایت‌دن استفاده ائده بیلمه‌دیگیم اوچون، اوخوجو دانیشمالارین آردینی[داوامین] توتمایا.
•دانیشمالارین آراسیندا، روایت‌دن حددن آرتیق استفاده ائدم و دانیشمانین سورعتی آزالا.
کمپتون دئییر:سیزین قورخونوز یئرسیزدیر. سیزین کاراکتئرلرینیزین آخماق گؤرونوب گؤرونمه‌مه‌سی تام بیر ذهنی مسئله‌دیر. اونلار گاهدان بیر آخماق کیمی دانیشیب، گاهدان ایسه یاخشی سؤزلر دئییرلر. دوغرو حیات‌دا اولان اینسانلارا تای. آما کاراکتئرلری آخماق بیلیرسینیزسه، کاراکتئرلرینیزی دَییشین. ایسته‌ییرسینیزسه کاراکتئرلرینیز بیر- بیرینه اوخشار دانیشماسین‌لار، اوندا هر بیرینین حیات ایش و پئشه‌سی فرقلی اولماسیندان آرخایین اولون.اؤیکونو سیزین دانیشمالارینیزین اؤنه آپاریب اوخوجونو یورماسین دئیه کاراکتئرینیزین هارا گئدیب و هانسی یول ایله گئتمه‌سینی دقیق بیلین. بو یول ایله کاراکتئر حیکایه یولوندان آزان سؤزلر دانیشسا، اونو سیله بیله‌رسینیز.زور ایله دانیشماق یازساق، او دانیشما قوندارما گؤرونه‌جک. کاراکتئرلری راحات بیراخماق یئرینه، اونلاری اؤز کنترلوموزا آلمایاق. یعنی ائله اولماسین هر زامان بیزه لازیم اولدو دانیشسین‌لار.حیکایه‌نین ایلک نوسخه‌سینی یازاندا، اونو کنترل ائتمه‌یه گرک یوخدور، اجازه وئرین هرنه الینیزدن چیخسین. دانیشمانین یاخشی‌لیغی، کاراکتئردن سیزله اوخوجونو تعجب‌لندیرن سؤزلری ائشیتمک‌دیر. اجازه وئرین کارکتئر هرنه سئویر دئسین، حتی دانیشما داعوایا چکسین. اوندا حیکایه‌نین چکیش بکیشی چوخالار. یازیچی، دانیشما یازما اوچون کاراکتئرلرین آغزینین قاباغین آلمامادان علاوه بیرآن دا اونلاری الدن وئرمه‌یه‌جک.
حیکایه‌نین سورعتینی دوزنله‌ییب، یادا آزاتماق اوچون، بعضی صحنه‌لرده ساده‌جه، چیم[ناب] دانیشمالاردان استفاده ائتمه‌لی‌ییک، آرتیق روایت ایله حادثه‌سیز دانیشمالار. آما دانیشمالاری یاخشی باش تاپماق اوچون بعضی صحنه‌لرده چوخ روایت‌دن فایدا آپارمالی‌ییق.
دانیشمالارین اصلین آنلاماق اوچون بعضی صحنه‌لرده ایسه حادثه‌یه احتیاج واردیر. گاهدان دانیشمالار اوزانماییب، یوروجو اولماسین‌لار دئیه حادثه لازیمدیر.هرحال‌دا گئرچک دانیشمالارا تای، حیکایه‌ده‌کی دانیشمالاردا، همن ایشی گؤرورلر. بیز دانیشیریق، دوشونوروک همده چالیشیریق و بوتون بو ایشلر بیلمزدن ائدیلیر.
چوخ سس- کویلو حیکایه‌لرهر یازیچی‌نین اؤزل بیر سسی اولان کیمی، هر حیکایه‌نین‌ده اؤزل بیر سسی واردیر. بو ندن‌له، بوتون حیکایه‌لر اوچ قولا بؤلونور:?? حیکایه‌نین بللی اولان قالیبلریندن بیرینده یئر توتان حیکایه‌لر. فانتزی، بیلیم‌سل قورخمالی، معمالی، حادثه‌لی، ماجرالی، چوخ آسلانیش‌لی [پر تعلیق]، پلیس‌لی، نفس آلان رومانتیک حیکایه‌لری ایله، یئنی یئتمه حیکایه‌لر.
?? نئچه قالیب‌ین بیتیمیندن تشکیل تاپان و یا عمومی حیکایه‌لر. بوتون مخاطب‌لره اولان معاصر حیکایه‌لر. بئله حیکایه‌لر، اوخوجونون اینانج دوزنی ایله آتیشمادا اولوب، حیات‌دان یئنی بیر گؤروش سونوب، ایشله‌دیجی [محرکی] سؤال‌لار سوروشوب اوخوجونو فکره سالیر.?? ادبی حیکایه‌لر، اؤن‌ده اولان و تجربی حیکایه‌لر.بو حیکایه‌لر، مختلف سبک‌لرین قاریشیغی و گئلئنک‌سل اولمایان[غیرسنتی] و نُوْن-آنلاشما[غیرقراردادی] فن‌لردن استفاده ائدیرلر. بئله حیکایه‌لرده، تاسار‌لار[طرح‌لر] ضعیف اولوب، تانیملاما [شخصیت پردازی] ایسه گوجلو اولار. خانیم کمپتون دئییر: هر حیکایه، اؤزو ایله اویغون اولان دانیشمایا احتیاجی وار.
حیکایه‌نین فرقلی شکیل‌لری، مختلف کاراکتئرلره، گرگینلییه[تنش]، حیکایه سورعتینی تئم‌لره[درون مایه] و مختلف دانیشمالارا احتیاجی واردیر.
چوخ حادثه‌لی و ماجرالی حیکایه‌لر صحنه‌لرین هر تک-تکینده یئیین ریتم‌لی دانیشمالارا احتیاجی وار، و بودا حیکایه‌نی سورعتله اؤنه آپاریر. آنجاق ادبی حیکایه‌لرده دانیشمالارین سورعتینی، بو نوع حیکایه‌لرین سورعتی ایله اویغون اولمالی‌دیر. بونا گؤره بوتون ائلئمئنت‌لرین[عنصرلارین] سورعتی آزاد اولاجاق‌دیر.
کمپتون، هر حیکایه‌نین هانسی دانیشمالارا احتیاجی واردیر دئیه، بوتون حیکایه‌لری یئددی قولا بؤلوب، دئییر:
“حیکایه‌لرین مختلف نمونه‌لرینی یئددی قولا بؤلموشم، بودا کؤمک ائده‌جک اوخوجو بیزیم حیکایه‌لردن، خصوصا کاراکتئرلره یازدیغیمیز دانیشمالاردان گؤزله‌نیلن قاوراییشی[درکی] گؤتورسون”. بو یئددی قول بونلاردان عبارت‌دیر: ? “سئحرلى[جادویی]، ?- گیزلی‌لی[رمزی] تانیملاییجی[توصیفی]، ?- یانیلسامالی[وهم‌آمیز] ? نفس‌کسن، ?- هوسلندیریجی[ترغیب کننده] دؤگوشکن [بی پروا]“.میثال اوچون، “اولدوزلار ساواشی” ایله “اؤز یوردونون عجاییب سئحربازی” کیمی سئحرلی حیکایه‌لره، دانیشما یازماق، “ناتور آرانی[دشت‌ی]“، “سالینجئر” کیمی، عمومی حیکایه‌لرین دانیشما یازماغی ایله فرق ائدیر.
فانتئزی، بیلیم‌سل و رومانتیک‌لی حیکایه‌لره گوونلی[فاخر] و مجازی سئحرلی[استعاری جادویی] دانیشمالاردان استفاده ائتمک اولار آنجاق بئله دانیشمالاری، ادبی حیکایه‌لرده ایشلتمک اولماز.
گیزلی[رمزی] دانیشمالاردان، چوخلو ادبی و دینی حیکایه‌لرده استفاده اولونور، بو یازیلار چوخ‌سایلی آنلام‌لار ایله فرقلی یوروم‌لار ایسته‌ییر.عمومی، ادبی و تاریخی حیکایه‌لرده تاریخچه‌نین آنلاتماسی، کئچمیش و حیکایه‌نی تانیملاما دانیشمانین بویونونا اولدوغو اوچون تانیملاییجی دانیشمالار ایشله‌نیلیر. تانیملاییجی دانیشمانین آماجی، اوخوجونون احتیاجی اوچون اونا بیلگی وئرمک‌دیر. بو ایش له اوخوجو کاراکتئرلری دوزگون آنلاییر.قورخولی و معمالی حیکایه‌لرین یازارینین آماجی، اوخوجونو قورخوتماق‌دیر. بونون اوچون، قورخو گتیرن دانیشمالاردان چوخ استفاده اولار.
یانیلسامالی[وهم‌لی/گؤز‌آلدادیجی] دانیشمالاردا، حیکایه‌نین کاراکتئرینین رولو اوخوجونو آسیلی‌لیق، واهیمه و قارانلیق‌دا ساخلاماقدیر.
نفس‌کسن حیکایه‌لرده، دانیشما گتیرمه‌نین آماجی، اوخوجونو هیجان دوروموندا ساخلاماقدیر. بئله‌لیکله صوبحه‌دک حیکایه‌نین صحیفه‌لرینی واراقلایاجاقدیر. بو ندن له بو حیکایه‌لر، آسیلی‌لیق ایله دولودور. بو تیپ دانیشمالاری مایکل کرایتون‌ون “ژوراسیک پارکی” رومانیندا، گؤرمک اولار. نفس‌کسن حیکایه‌لرین دانیشمالاریندا، تانیملاما[توصیف] دانیشمادان سیلینیر. یئرینه چیم[ناب] دانیشمالاردان استفاده اولوب، اونا حادثه‌نی آرتیرماق‌لا، حیکایه‌نین سورعتی چوخالیر.
عمومی و ادبی حیکایه‌لرده گؤردویوموز کیمی هوسلندیریجی حیکایه‌لر، ایسته‌ییرلر مخاطبی بیر ائورن‌سل[جهان شمول] ساوی[پیامی] قبول ائتمه‌یه هوسلندیرسینلر. بئله حیکایه‌لر تاسار مرکزلی[طرح محور] یئرینه، کاراکتئر مرکزلی اولارلار. اونلار اوخوجولارین باخیشینی قول آتماغا چاغیریب، اونلارین دوشونجه دوزونتو[نظام فکری] ایله باخیش‌لاریندا دییشیک‌لیک‌لر یارادیرلار. بو چئشیت حیکایه‌لری “هارپلی”نین “تقلیدچی تویوغو اؤلدورمک” اثرینده گؤرمک اولور. بو یازیچی آمئریکالی‌لارین دوشونجه‌سینین ترسینه بئله گؤسته‌ریر، قارا دریلی‌لر همیشه سوچلو دئییل‌لر.
دؤگوشکن[بی پروا] حیکایه‌لرده ایسه هوْزو[دؤگوشکن/دلی] دانیشمالاردان استفاده اولونور، هرنه اورکلرینده اولانی دئسین، گنج‌لرین دانیشمالارینا تای.
دوزسوز دانیشمالار:یازیچی‌نین اینانجینا گؤره، دانیشما، حیکایه‌نی اؤنه آپارمالی‌دیر. او بو بؤلوم‌ده بیر دوزسوز دانیشما گتیریب‌دیر. بیر ار‌آروادین سحر یئمه‌یی باشیندا دانیشمالاری. او دئییر: بو دانیشمانی کیلاس باشیندا گتیریب اؤیرنجی‌لردن سوروشدوم: نئجه، بئله دانیشمالاری جدی ائتمک اولار؟ اؤیرنجی‌لرین جاوابی بو ایدی: “گؤی‌دن بیر اوزای گمی‌سینین[سفینه فضایی‌نین] گلمه‌سی ایله کیشی، آروادا دئیه‌جک، من باشقا بیر قادینا علاقه تاپمیشام. کیشی آرواددان، یا دا آرواد کیشی‌دن ایراد توتوب، بوشانماق تکلیفی وئره‌جک‌دیر و …”.سونرا خانیم کمپتون دئییر: “اؤیرنجی‌لرده آنلادیلار بو دانیشیق‌دا اسگیکلیک وار. دانیشمالارین تئم و حیکایه تاساری[طرحی] ایله ایلگیسی اولماییرسا حیکایه‌نی اؤنه آپاردیغی اوچون، گرگینلیکله آسیلی‌لیق اوندا اولماسا موفته‌ده دیه‌ری یوخدور.
آردی وارویرن: حسین واحدی
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۳ دی ۱۳۹۲ ساعت ۷:۰۲ ق.ظ
