آزادی بیان و قلم مهم ترین مصداق حقوق اجتماعی
مریم همتی
گروه فرهنگی: قلم زبان دوم انسان ها و بیان کننده اندیشه آنها است. آزادی بیان و قلم از مهم_ترین حقوق بنیادین و به معنای آزادی افراد مختلف جامعه در اظهار عقیده درباره مسایل مختلف محسوب می شود که تاثیر بسیار شگرفی در رشد و شکوفایی استعدادهای فردی، تکامل مادی و معنوی جامعه و اصلاح ساختارهای مختلف دارد.
نوشتار از مهم ترین راه های گسترش معرفت و نگارش از کارآمدترین شیوه های تعمیق فرهنگ است. اگر بنا باشد برای انتقال اندیشه از شیوه_های هنری کمک گرفت، قلم و نوشتار نخستین نقش را به عهده دارند و می توانند به عنوان پل ارتباطی صاحب فکر، زمینه گفت وگو را با مخاطبان باز کنند.
پیدایش خط و نگارش قلم بر روی کاغذ و سنگ نقطه عطف زندگی بشر به شمار می رود که دوران تاریخ را از ماقبل تاریخ جدا کرد. با اختراع صنعت چاپ؛ بیش از پیش از قلم و کاغذ استفاده شد و تمامی نویسندگان و قلم به دستانندیشه_های خویش را بر صفحه کاغذ می نوشتند و در ابعاد گسترده به چاپ می رساندند.
پیشرفت در عرصه تکنولوژی و ظهور رایانه ها سبب شد تا جوامع کاغذمدار به استفاده از ابزارهای الکترونیکی روی آوردند و استفاده از کاغذ را به نوعی کاهش دهند اما با وجود دگرگونی در زمینه ابزارهای نوشتاری در طول تاریخ، هیچ گاه از ارزش قلم و نوشتن کاسته نشده است.
»محمدعلی سپانلو« نویسنده و شاعر سرشناس ایرانی در ۱۳۸۱ خورشیدی روزی را برای قلم و نویسنده به انجمن قلم ایران پیشنهاد داد و در نهایت شورای عالی انقلاب فرهنگی، ۱۴ تیر را به عنوان »روز قلم« در تقویم رسمی کشور به ثبت رساند.
رضا رسولی عضو هیات مدیر انجمن قلم ایران، نویسنده، استاد دانشگاه و معاون سابق ارتباطات و امور بین الملل سازمان بسیج هنرمندان با بیان اینکه قلم، همان کاری را انجام می دهد که از بیان بر می آید، گفت: روز قلم یادآور تاریخ کهن و فرهنگ ایران است و نشان می دهد که همواره ایرانیان صاحبان ادب، هنر و قلم را بزرگ داشته اند. اندیشیدن و نوشتن، بنیان تمامی هنرها به شمار می رود و تفاوت ماهیتی ندارند و هر ۲ آنها به تفهیم، بیان و رساندن یک مفهوم به مخاطب می پردازند اما آثار نوشتاری مانا و ماندگارتر است. انسان ها با سخن گفتن و قلم فکر و اندیشه خود را آشکار می سازند. نویسنده پژوهشگر و شاعری که می خواهد اثری را خلق کند، فرصت اندیشیدن و تامل کردن درباره نوشتار خود را دارد و باید با رعایت اصول و برآورده ساختن نیازهای مخاطبان بتواند به پیرایش افکار، اندیشه ها و اصلاح نادرستی ها بپردازد. نویسندگان بایستی همواره واقعیت موجود را با صفای باطن خویش بنویسند تا هدف متعال صاحبان فکر و قلم محقق شود. وظیفه آنان در گفتن است و الزامی ندارند که خواننده را به کاری مجبور کنند، بلکه با نوشته های خویش تکلیف از فرد نویسنده رفع می شود. عضو هیات مدیره انجمن قلم ایران، پیشرفت تکنولوژی و تاثیر آن بر زندگی روزمره افراد را بسیار با اهمیت دانست و تصریح کرد: تکنولوژی بی شک زندگی را تحت تاثیر قرار داده و آن را برای انسان آسان کرده و توانسته است جنبه های مختلفی از استعدادهای افراد را شکوفا سازد. جامعه کنونی به صورت شبکه های اجتماعی همچون تلگرام توییتر، فیس بوک و … اداره می شود و این فضاها زندگی واقعی افراد را دگرگون می کنند و آنها را به طرف دنیای مجازی پیش می برند با این وجود قلم و نوشتن همچنان از نقش مهمی در جهان برخوردار است. با پیدایش رایانه ها، نویسندگان از ابزارهای سنتی مانند قلم، خودنویس و … کمتر استفاده می کنند و با تایپ کردن به خلق آثار خویش می پردازند. نمی توان گفت به دلیل آنکه نویسندگان از ابزارهای سنتی برای نوشتن استفاده نمی کنند پس دیگر آثار آنها ارزش ندارد بلکه باید یادآور شد که قلم تنها به عنوان یک نماد و شاخص شناخته می شود. وی در ادامه افزود: نویسندگی و نوشتن همچنان در جهان از ارزش بالایی برخوردار است اما دیگر نمی توان به چاپ و نشر به صورت مکتوب نگریست و تنها معتقد به رسانه های کاغذی بود زیرا این موضوع دیگر پاسخگوی نیاز خوانندگان نیست و جامعه به رسانه های سنتی اکتفا نمی کند. با پیشرفت تکنولوژی، کتاب های الکترونیکی و رسانه های مجازی در فضای سایبر اهمیت پیدا می کنند. در جهان امروز قلم از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا هر فردی می تواند یک رسانه در دنیای مجازی داشته باشد و به عنوان یک نویسنده هرچند غیرحرفه ای به نوشتن مطلب بپردازد. بنابراین با وجود جامعه شبکه ای، معنای قلم در زندگی شخصی افراد همچنان تداوم دارد.
این نویسنده با اشاره به اینکه نهادهای فرهنگی تا چه میزان می توانند این روز را پراهمیت جلوه دهند، بیان داشت: پرداختن به اهمیت روز قلم تنها مختص نهادهای فرهنگی نیست. نویسندگان و اهل قلم با خلق اثرهای ارزشمند می توانند نیازهای مخاطبان را برآورده کنند. متولیان فرهنگی باید به ادبیات بها دهند و همانطور که از صنایع دیگر حمایت می‌کنند، به پشتیبانی از ادب و هنر نیز بپردازند. ارتباط میان ادبیات، نویسنده‌ها و مخاطبان در جامعه کنونی بسیار کم شده است. نویسندگان باید مردم را در متن نوشتار مشاهده کنند اما برخی از مطلب ها و داستان ها به قدری تخصصی هستند و برای افراد خاص نگارش شده_اند که نمی توان با آنها ارتباط برقرار کرد. انعکاس واقعیت ها؛ بدون تردید یکی از ضرورت_های فعالیت های رسانه ای به شمار می_رود. اعتماد سازی در زمینه سیاست های کلی یک جامعه و نظام از وظایف و نقش های مهم رسانه است. رسانه از این طریق می تواند در ترسیم هدف ها، اولویت ها، تبیین برنامه ها و بسیج نیروهای جامعه نقش بسزایی داشته باشد. بدین شکل اجرای برنامه ها با آگاهی کامل مردم و همراهی عمومی با کمترین مشکل و درگیری قابل انجام خواهد بود. در واقع می توان با آگاهی بخشی در اذهان عمومی نقش و منزلت قابل ستایشی را برای اهل قلم و نویسندگان ایجاد کرد. رسولی با اشاره به راهکارهای احیای فرهنگ قلم و رسیدن به جایگاه مطلوب نویسندگان در این عرصه، یادآور شد: ایران از لحاظ آزادی بیان و قلم در میان بسیاری از کشورهای جهان، وضعیت مطلوبی دارد که این شرایط بر پایه اختیارات مندرج در قانون اساسی به نویسندگان و جایگاه قلم است. آزادی بیان و قلم از حقوق بنیادین و اولیه محسوب می شود و به معنای آزادی افراد مختلف جامعه در اظهار عقیده درباره مسایل مختلف به شمار می رود که تاثیر بسیار شگرفی در رشد و شکوفایی استعدادهای فردی، تکامل مادی و معنوی جامعه و اصلاح ساختارهای مختلف دارد. نویسندگان، خبرنگاران و اصحاب قلم نباید با نوشته های خود آزادی دیگران را مخدوش کنند و به اندیشه افراد آسیب بزنند. نهادها و مقررات قانونی با تعیین حد و مرز آزادی و سلیقه_های شخصی می توانند آنها را در چارچوب معینی هدایت کنند. در واقع باید در میان نویسندگان جامعه و گفتمان و کردار آنان همسان سازی وجود داشته باشد و از هرگونه تناقض پرهیز شود. بنابراین با توجه به رشد آگاهی جامعه نویسندگان با وحدت در گفتار و نوشتار خویش می توانند به جایگاه واقعی خود دست یابند. این نویسنده در پایان با اشاره به نقش دولت در حمایت از نویسندگان و اصحاب قلم، گفت: رعایت حقوق اهل قلم بسیار مهم است و پیگیری آن به وسیله دولت باید با جدیت همراه شود. دولت دوازدهم می تواند با حمایت های مادی و معنوی خود از اصحاب قلم و ناشران در پیشرفت حوزه کتاب و سرانه مطالعه در کشور موثر باشد. دولت به عنوان متولی بخش فرهنگ و هنر در جامعه نقش هدایتی را نیز بر عهده دارد و ضروری است نویسندگان، رسانه ها و مخاطبان را در جهت تکامل انسانی و توحیدی هدایت کند. ارایه تسهیلات لازم به صاحبان اندیشه و ناشران و حمایت های اعتباری از آنان می تواند در صنعت چاپ تحول ایجاد کند و فرهنگ کتاب و کتابخوانی را در جامعه ارتقا دهد.
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۱۵ تیر ۱۳۹۶ ساعت ۵:۳۷ ق.ظ
