آب دریاچه ارومیه ۴۰ میلیون مترمکعب کاهش یافت

گروه اجتماعی: عدم تحقق اهداف ستاد احیای دریاچه ارومیه، مسئولان را به تجویز نسخه‌های جدید از جمله انتقال آب از کشور همسایه وادار کرده است، موضوعی که برخی کارشناسان آن را گزینه مناسبی نمی‌دانند. بیش از دو دهه است دومین دریاچه شور دنیا شرایط سختی را سپری می‌کند و تاکنون طرح‌های احیا نتوانسته شرایط آن را بهبود بخشد، کاهش بارش‌ها به همراه کم‌آبی در حوزه آبریز دریاچه ارومیه این بار مسئولان را ناچار به روی آوردن به گزینه‌های جدید ازجمله واردات آب از کشورهای همسایه کرده است.
در خصوص احیای دریاچه ارومیه طی سال‌های گذشته تاکنون گزینه‌های زیادی مطرح‌شده، از دو سال پیش نیز موضوع انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه بر سر زبان‌ها افتاده و این در حالی است مسئولان آن را یک طرح در دست بررسی می‌دانند.اسحاق جهانگیری در جریان بازدید از آخرین وضعیت دریاچه ارومیه گفته بود: در طول سال‌های گذشته ستاد احیای دریاچه ارومیه تصمیمات متعددی اتخاذ کرده است و یکی از مباحث که از ابتدا مطرح بود موضوع انتقال آب حتی از دریای خزر و از خارج کشور به دریاچه ارومیه بود که این موضوع همچنان در دستور کار قرار دارد و مشاور خارجی نیز انتخاب‌شده تا مطالعات لازم را انجام دهد.
در زمان حاضر دریاچه ارومیه بخش زیادی از وسعت خود را ازدست‌داده و حجم و غلظت بالای نمک، تبخیر آب را افزایش می‌دهد. حال با این شرایط انتقال آب از سایر کشورهای همسایه چقدر می‌تواند تن تشنه این دریاچه را سیراب کند؟ این سؤالی است که پاسخ آن منوط به بررسی و انجام مطالعات همه‌جانبه است.
دریاچه وان با ۱۲۰ کیلومتر درازا، ۸۰ کیلومتر پهنا، ژرفای میانگین ۱۷۱ متری (ژرف‌ترین بخش آن ۴۵۱ متر است) و مساحت ۳٫۷۵۵ کیلومترمربعی بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ترکیه لقب دارد، فاصله طولی دو دریاچه ارومیه و وان که روزهایی کاملاً متفاوت را سپری می‌کنند، حدود ۱۷۰ کیلومتر است، در نظر گرفتن این فاصله کم به‌اضافه شرایط مطلوب فعلی وان ترکیه سبب شده متولیان احیای دریاچه ارومیه انگشت‌ بر روی طرحی بگذارند که مخالفان و موافقان زیادی دارد.
*آب دریاچه ارومیه ۴۰ میلیون مترمکعب کاهش یافت
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت دریاچه ارومیه و انتقال آب بین‌حوزه‌ای گفت: بر اساس آخرین آمار که متعلق به ۱۹ فروردین‌ماه سال جاری است سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰٫۷۴ سانتیمتر است که نسبت به مدت‌زمان مشابه پارسال دو سانتیمتر کاهش نشان می‌دهد.
مهدی سرخوش از کاهش ۲۳ کیلومتری وسعت و ۴۰ میلیون مترمکعبی آب دریاچه ارومیه در مقایسه با مدت‌ مشابه سال گذشته خبر داد و اظهار داشت: مهم‌ترین علت افت آب دریاچه ناشی از کاهش ۳۰ درصدی میزان بارش‌ها در حوضه آبریز دریاچه است.
در فصل آبی ۹۶-۹۵ کل بارش های حوزه دریاچه ارومیه ۲۰۵ میلیمتر بود این در حالی است که در فصل آبی ۹۴ این میزان ۲۶۰ میلیمتر بود که نشان دهنده کاهش قابل توجه بارشهاست
وی ادامه داد: در فصل آبی ۹۶-۹۵ کل بارش‌های حوزه آبریز دریاچه ارومیه ۲۰۵ میلی‌متر بود این در حالی است که در فصل آبی ۹۵-۹۴ این میزان ۲۶۰ میلی‌متر بود که نشان‌دهنده کاهش قابل‌توجه بارش‌هاست.
سرخوش با اشاره به وضعیت مناسب بارش‌ها طی سال آبی جاری تاکنون در حوزه آبریز دریاچه عنوان کرد: با توجه به رهاسازی ۲۴۹ میلیون مترمکعب آب از آبان ماه سال گذشته تا ۱۵ فروردین‌ماه امسال شاهد بهبود نسبی وضعیت دریاچه ارومیه هستیم.
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی میزان ورودی آب به دریاچه ارومیه را تا امروز یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب اعلام و خاطرنشان کرد: در هفته‌های آتی ۵۰ الی ۶۰ میلیون مترمکعب نیز رهاسازی خواهد شد.سرخوش در ادامه از رو به بهبود بودن وضعیت دریاچه ارومیه ابراز رضایت می‌کند اما درعین‌حال معتقد است به دلیل نبود ذخایر برف و نیز احتمال ادامه روند کاهش بارش‌ها از اردیبهشت‌ماه امسال هیچ روان آبی به دریاچه ارومیه سرازیر نخواهد شد که این امر در فصل تابستان وضعیت دریاچه ارومیه را حادتر خواهد کرد.
*انتقال آب دریاچه وان به دریاچه ارومیه تنها در حد یک ایده است
وی در خصوص طرح انتقال آب از دریاچه وان کشور ترکیه به دریاچه ارومیه اضافه کرد: انتقال آب از دریاچه وان در کشور همسایه تنها یک ایده است و هنوز هیچ اقدامی در راستای عملی شدن و تحقق آن صورت نگرفته است.
بر اساس مطالعات اولیه که بر روی آب این دریاها انجام گرفته مشخص شد که آب خزر مناسب برای انتقال نبوده ولی آب دریاچه وان از نظر فیزیکی و شیمی با آب دریاچه ارومیه مطابقت داردمدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی افزود: به دلیل کاهش بارش‌ها و وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه در کنار تزریق نامناسب اعتبارات ستاد احیا، اهداف موردنظر طرح‌های مذکور که سه سال از آغاز آن‌ها گذشته نتوانسته تغییری در وضعیت موجود ایجاد کند که این امر موجب شده گزینه‌ای جدید در کنار طرح‌های ستاد احیا ازجمله واردات آب از کشورهای همسایه و حتی سایر منابع آبی داخلی مطرح شود.سرخوش با بیان اینکه تاکنون انتقال آب از زاب، دریای خزر و نیز آب دریاچه وان کشور ترکیه مطرح شده است گفت: بر اساس مطالعات اولیه که بر روی آب این دریاها انجام‌گرفته مشخص شد که آب خزر مناسب برای انتقال نبوده ولی آب دریاچه وان از نظر فیزیکی و شیمی با آب دریاچه ارومیه مطابقت دارد.وی گفت: هم‌اکنون انتقال آب بین‌حوزه‌ای یکی از مصوبات اصلی ستاد احیای دریاچه ارومیه بوده که در این راستا عملیات اجرایی انتقال آب از زاب(در آذربایجان غربی) آغاز شده است.
*طرح انتقال آب از زاب به دریاچه ارومیه سال ۹۸ خاتمه می‌یابد
سرخوش با اشاره به اینکه این طرح به وسعت ۳۵ کیلومتر در دست اجراست اضافه کرد: تاکنون ۱۸ کیلومتر از این طرح اجرایی شده و تا پایان سال ۹۸ آماده بهره‌برداری می‌شود که در صورت اتمام به‌صورت متوسط در دو دوره زمانی تابستانه و زمستانه ۶۵۰ میلیون مترمکعب آب به دریاچه ارومیه سرازیر می‌شود.مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تأکید بر اینکه اگر این طرح اتمام یابد دیگر نیازی به انتقال آب از دریاچه وان ترکیه نخواهد بود گفت: حوزه زاب دومین حوزه پرآب کشور است که امیدواریم با تزریق به‌موقع اعتبارات شاهد تسریع در روند اجرای آن و اتمام بر اساس زمان‌بندی باشیم تا دیگر نیازی به بحث واردات آب نباشد.
وی با اشاره به بازدید میدانی معاون اول رئیس‌جمهوری کشورمان از آخرین وضعیت دریاچه ارومیه افزود: در این بازدید عنوان شد که احیای دریاچه همچنان یکی از اولویت‌های اصلی دولت به شمار می‌رود و از هر گزینه کارشناسی شده و ممکنی برای احیای این زیست‌بوم دریغ نخواهد شد.
*شرایط دریاچه ارومیه در تابستان امسال سخت‌تر می‌شود
هرچند سرخوش از مشخص شدن نتایج مطالعاتی آب دریاچه وان و مطابقت آن با دریاچه ارومیه خبر می‌دهد اما معاون فنی حفاظت محیط‌زیست آذربایجان غربی با اشاره به اینکه هر بحثی در خصوص انتقال آب باید با مجوز زیست‌محیطی صورت گیرد گفت: هنوز هیچ نتیجه‌ای در خصوص مطابقت آب این دو دریاچه به محیط‌زیست ابلاغ نشده است.
حجت جباری با بیان اینکه مطالعات حوزه به حوزه باید با مجوز محیط‌زیست صورت گیرد اظهار داشت: طرح انتقال آب از دریاچه وان به دریاچه ارومیه جزو مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه نبوده و در حد یک ایده است.
طرح انتقال آب از دریاچه وان به دریاچه ارومیه جزو مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه نبوده و در حد یک ایده استوی در خصوص عدم تحقق اهداف طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه اضافه کرد: هنوز طرح‌های احیای دریاچه ارومیه در دست اجرا بوده و به اتمام نرسیده است بنابراین نمی‌توان نظر کارشناسی قطعی در خصوص موفقیت و عدم موفقیت این طرح‌ها ارائه کرد.جباری کاهش میزان بارندگی و عدم تزریق مناسب اعتبارات طرح‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه را از مهم‌ترین دلایل عدم تحقق پیش‌بینی‌ها دانست و گفت: بر اساس برنامه زمان‌بندی شاهد عقب بودن طرح‌های ستاد احیا هستیم که امید می‌رود امسال با تزریق اعتبارات مناسب شاهد بهبود وضعیت فعلی باشیم.
معاون فنی حفاظت محیط‌زیست آذربایجان_غربی عنوان کرد: متأسفانه با توجه به کاهش میزان بارش‌ها در تابستان سال جاری شاهد تبخیر بالای آب موجود خواهیم بود.وی گفت: چند سالی است شاهد هستیم دریاچه ارومیه تبدیل به یک تالاب فصلی شده و با آغاز بارش‌ها در فصل زمستان وضعیت آن به‌صورت نسبی مناسب می‌شود و در فصل تابستان با تبخیر آب ناچیز دریاچه شرایط بحرانی‌تر می‌شود و این چرخه چند سالی است که ادامه دارد.
*انتقال آب از وان از گزینه‌های احتمالی احیای دریاچه ارومیه است
نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص آخرین وضعیت دریاچه ارومیه و طرح انتقال آب از دریاچه وان ترکیه به دریاچه ارومیه گفت: با توجه به اینکه وضعیت دریاچه ارومیه نگران‌کننده بوده و طوفان‌های نمکی ناشی از آن تأثیرات زیست‌محیطی مخربی در پی خواهد است احیای دریاچه ارومیه در اولویت دولت و سایر مسئولان قرار دارد.
هادی بهادری با بیان اینکه در این زمینه طرح انتقال آب از زاب و سایر حوزه‌ها طی سال‌های اخیر مطرح شد گفت: هم‌اکنون طرح انتقال آب از زاب با پیشرفت ?? درصدی در دست اجراست و تا دو سال آینده نیز روند اجرای آن خاتمه می‌یابد.
وی گفت: با توجه وضعیت دریاچه ارومیه، علاوه بر انتقال آب از زاب نیاز به انتقال آب از سایر حوزه‌ها وجود دارد که طرح انتقال آب از وان به دریاچه ارومیه مطرح شد.
بهادری ادامه داد: در این راستا مطالعات تطابق آب دریاچه ارومیه و دریاچه وان توسط تیم‌های کارشناسی داخلی و نیز دانشگاه ملبورن صورت گرفت و نتایج این مطالعات مشخص کرد از نظر شیمیایی و نیز زیست‌محیطی آب وان مناسب برای انتقال است.
به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد دریاچه وان از دریاچه ارومیه انتقال آب به‌راحتی می‌تواند صورت گیرد نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه به دلیل اختلاف ارتفاع زیاد دریاچه وان از دریاچه ارومیه انتقال آب به‌راحتی می‌تواند صورت گیرد افزود: هنوز این طرح عملیاتی نشده و مسیر انتقال آن مشخص نیست ولی اگر دو کشور به توافق برسند، این انتقال می‌تواند یکی از گزینه‌های مناسب برای احیای دریاچه ارومیه باشد.
بهادری گفت: ستاد احیای دریاچه ارومیه هر طرحی که بتواند موجب نجات این تالاب بین‌المللی شود را تحت بررسی و مطالعه قرار می‌دهد که انتقال آب از وان یکی از این طرح‌هاست.باوجوداینکه دولت، مسئولان و نمایندگان مجلس در روزهای اخیر طرح انتقال آب از دریاچه وان به دریاچه ارومیه را مجدد مطرح و سرتیتر خبرها قرار داده‌اند اما باید منتظر ماند و دید آیا با تجویز نسخه جدید نجات دریاچه ارومیه، می‌تواند دومین دریاچه شور دنیا را سیراب کند؟به گزارش آرازآذربایجان به نقل از مهر ، نسخه‌ای که تجویز آن به اعتقاد عده‌ای از کارشناسان نشدنی بوده و اگر روزی امکان اجرایی شدن نیز داشته باشد صرفه اقتصادی نداشته و نمی‌تواند گزینه مناسب و خوبی برای دریاچه ارومیه باشد.
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com