ديباچه¬اي بر فرهنگ اطلاع رساني و تبليغات
کلانشهر ارومیه در متن آلودگی های بصری
علی رزمآرای
گروه فرهنگی: اغلب کلان>شهرهای کشور از نظر بصری جلوه زیبایی ندارند؛ ساختمانهای بد شکل در کنار خیابان¬هایی که مملو از وسایل نقلیه و آدم¬های که در حال تردد هستند. شهرهای ما از نظر بصری، دچار اغتشاشی است که باید با بهره گیری از هنرهای بصری مختلف و توجه به رنگ آمیزی شهر و نقش گیاهان و درختان، سامانی یابد تا آرامش را به شهروندان منتقل کند. با نظر بیشتر به فضاهای شهری روشن می¬شود که رنگ غالب بسیاری از شهرهای ما رنگ خاکستری است. عناصر رنگی در شهرهای کشور ما شاید سیمای رنگارنگ زبالههایی باشد که در همه محیطهای شهر و کنار جاده¬ها خودنمایی میکنند. هوای خاکستری شهرهای بزرگ، پلها و ساختمانهای بتنی و فضاهای سبزی که از فرط آلودگی هوا سبزیشان رنگ باخته است مجالی برای عرض اندام رنگ در شهرها باقی نمیگذارد. رنگ به عنوان یکی از مهمترین عناصر بصری میتواند نمودی فعال و تأثیرگذار در منظر عمومی یک شهر داشته باشد.با این همه ضوابط و اصول مرتبط با کاربرد رنگ در شهر مدون نشده و این بخش از زیباسازی شهرها بر پایه سلیقههای مدیران و کارشناسان هدایت میشود که آلودگی بصری که در سطح شهرها دیده می¬شود در دراز مدت شهروندان را دچار پریشانی ذهنی و بیماری روحی میکند.
آلودگی بصری و صوتی باعث کاهش راندمان میشود:
شما در خیابانهای شهر با انواع و اقسام تصاویر تبلیغاتی روبرو هستید و هر روزه آنها را در ذهن خود مرور می¬کنید. اما از این موضوع آگاه نیستید که این تصاویر باعث آشفتگی ذهن شده و تمرکز فکری افراد را کاهش می¬دهند. آلودگی بصری و صوتی که در شهر¬ها شاهد آن هستیم یکی از دلایل اصلی کاهش راندمان کاری در میان شهروندان است. به عبارت بهتر بسیاری از برخوردها و مشاجرات که در شهر صورت می¬گیرد (متأسفانه در این روزها نیز رشد فزاینده¬ای پیدا کرده است) در کنار مشکلات اقتصادی، تحت تأثیر سوء آلودگیهای شهری به ویژه صوتی و بصری است.در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، تبلیغات شهری و تصاویر موجود در خیابانها بر اساس اصول شهرسازی تنظیم شده و هر محله بر اساس بافت شهری تبلیغات خاص خود را دارد، حتی رنگ بندی ساختمانها نیز معیاری خاص برای خود دارد. در حقیقت ساختمان سازی و به تبع آن تبلیغات محلههای شهری در این کشورها قاعده¬مند است. بر این اساس باید برای تبلیغات محیطی، برنامه منسجم و متمرکز در نظر گرفته شود تا از آلودگیهای بیشتر بصری جلوگیری شود. همچنین عواملی مانند معنای اجتماعی یک قسمت از شهر، نقش و وظیفه آن، سابقه تاریخی یا حتی نام آن را بر نمایانی شهر و بر تصویری که افراد از شهر در ذهن خود ایجاد میکنند، موثر میدانند. برای نمونه در شهر مسکو اغلب میادین خیابان¬ها و…به تندیس شخصیت¬های علمی فرهنگی و یا به نمادهای محلی مزین است.
هنر با ساخت و فیزیک شهر ارتباط دارد:
برای ایجاد تغییر و تاثیر در فرم شهر، هنر میتواند به مثابه ابزاری کارآمد به خدمت گرفته شود و فرم را شکل دهد تا شهر به گونهای زیبا جلوه کند. شاید بتوان گفت کاربرد هنر در فرآیند شکلگیری کالبد یکی از دلایلی است که مکان و کالبدی زیبا و فرحبخش به نظر آید. شاید با این استدلال بتوان به این سوال اساسی در خصوص شهر خودمان پاسخ داد که چگونه است حضور در برخی از فضاهای شهری (برای مثال شهرچایی ارومیه) توام با احساس لذت و آرامش است و حضور در فضایی دیگر خستهکننده است؟ در یکی احساس غرور، لذت و آرامش میکنیم و در دیگری احساس کسالت، ناآرامی و تلاطم. آیا کالبدی که در میدان نقش جهان هنرمندانه توسط آفرینندهای خلاق و با ذوق بر زمین نقش بسته بر این حس دامن نمیزند؟ نحوه استقرار بافتهای شهری شکل و فرم فضاهای شهری، میادین، پارکها نماهای بیرونی کوچهها، خیابانها، ساختمانها طراحی علائم شهری، طراحی شبکههای ارتباطی، طراحی ایستگاههای اتوبوس و بالاخره گرافیک شهری، همه و همه، در قالب هنر و فعالیتهای هنری قابل طرح و بررسی است. هنر با ساخت و فیزیک شهر ارتباط دارد و بیتوجهی به هنر از عوامل مهم ایجاد ناهنجاری بصری در سطح شهرها است. وجود فیزیک و کالبد نامناسب و ناهنجار در ایجاد ناهنجاریهای رفتاری در میان افراد جامعه نقش مهمی دارد، زیرا فضا و محیط بر رفتار ساکنان خود تاثیر میگذارد محیط و کالبد برخی الگوهای رفتاری و نقشهای اجتماعی نوین را به ساکنان خود تحمیل میکند و برخی رفتارهای موجود را تقویت و برخی دیگر را تضعیف میکند.
انگیزههای مادی سبب نادیده گرفته شدن هویت ما شده است:
روشن است که داشتن شهری عاری از هرگونه آلودگی دیداری و شنیداری علاوه بر اجرای طرحهای جامع که با هدف نظارت بر تبلیغات و معماری شهری و همچنین حذف المانهای زاید شهری انجام میشود، به آموزش همگانی شهروندان نیاز دارد. اگر افرادی که ساکن شهرها هستند نخواهند یا به هر علتی نتوانند در این زمینه همکاری داشته باشند، بدیهی است که نمیتوان شهرنشینی مدرن را تجربه کرد و در این شرایط بدون اینکه خود متوجه شده باشیم میان آشفتگیها و آلودگیهایی که محیط اطراف مان را فرا گرفتهاند، در حرکت به سوی توسعه و پیشرفت با شکست مواجه خواهیم شد. در دهه اخیر، عدهای با استفاده از سکوت شهروندان در برابر آلودگیهای صوتی، آلودگیهای بصری را نیز به مجموعه آلودگیهایی که امروزه زندگی شهری را تحتالشعاع خود قرار داده است، اضافه کردهاند. آنها با استفاده از شیوههای تبلیغاتی مختلف، ناآرامیهای دیداری زیادی را در شهرهای بزرگ به وجود آوردهاند. نوشتههای تبلیغاتی در کنار تابلوهای بزرگ سر در شرکتها، سازمانها و فروشگاهها و همچنین آگهیهای تبلیغاتی مختلفی که روی در و دیوار و بیل بردهای بزرگ تبلیغاتی نصب میشوند، در بلندمدت سبب خستگی و آزار چشم شده و در نتیجه به روان انسانها صدمه میزنند. به نظر میرسد انگیزههای مادی سبب نادیده گرفته شدن هویت فرهنگی و انسانی شهروندان شده است.هماکنون حجم قابل توجهی از فضای شهری در اختیار تبلیغات قرار دارد، این در حالی است که اگر شیوههای تبلیغاتی مختلف به صورت اصولی و قانونمند انجام شده و تبلیغات ساماندهی شود، آرامش روحی شهروندانی که به ناچار هر روز از کنار این آلودگیهای دیواری عبور میکنند، افزایش مییابد.از آنجایی که صنعت تبلیغات در کشور، صنعت جدید و نوپایی است، هیچگونه مطالعهای از نظر شکل، ابعاد و محل استقرار تبلیغات و حتی شرکتهای تبلیغاتی انجام نشده است.
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۳۰ فروردین ۱۳۹۳ ساعت ۷:۵۲ ق.ظ