وقتي جيب خالي، روان را آشفته مي‌کند

سلامت روان، مفهومي پيچيده‌تر از آن است که تنها به نبود بيماري‌هاي رواني تعبير شود. طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني، سلامت، تنها به معناي نبود بيماري نيست، بلکه به معناي رفاه کامل جسمي، روحي و اجتماعي است. از همين منظر، سلامت روان زماني برقرار است که فرد بتواند با فشارهاي روزمره زندگي کنار بيايد، روابط اجتماعي مؤثر داشته باشد و نقش خود را در جامعه به‌خوبي ايفا کند.
اما در دنياي امروز، يکي از بزرگ‌ترين موانع دستيابي به اين سطح از سلامت روان، چالش‌هاي اقتصادي و فشارهاي معيشتي است.
فقر؛ خطري براي روان جامعه
فقر به‌عنوان يکي از عوامل محيطي مؤثر، ارتباط مستقيمي با سلامت روان دارد. اين وضعيت اقتصادي با بروز اختلالاتي مانند اضطراب، افسردگي و حتي سوءمصرف مواد همراه است. شواهد جهاني نيز اين واقعيت را تأييد مي‌کند که هرچه افراد بيشتر با مشکلات مالي دست‌وپنجه نرم کنند، سلامت روان آن‌ها بيشتر در معرض تهديد قرار مي‌گيرد.
به گفته فاطمه محمدبيگي، عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس، آسيب‌هاي اجتماعي، فشارهاي اقتصادي، بيکاري، طلاق، خشونت‌هاي خياباني و افزايش دعاوي خانوادگي، همه و همه به‌عنوان خروجي‌هايي از مشکلات اقتصادي، تهديدي براي سلامت روان مردم محسوب مي‌شوند. او تأکيد مي‌کند که مردم امروز بيش از هر زمان ديگري، به حمايت رواني گسترده نياز دارند.
ناامني شغلي و بي‌ثباتي؛ عامل تشديد بحران رواني
بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، بيکاري تنها عاملي نيست که سلامت روان را تهديد مي‌کند. بلکه اشتغال در شرايط کاري بي‌ثبات، دستمزد ناعادلانه، نبود امنيت شغلي و ساعت‌هاي کاري نامنظم، مي‌توانند فشار رواني شديدتري نسبت به بيکاري صرف ايجاد کنند.
اين گزارش توصيه مي‌کند که تعريف درآمد پايه متناسب با استانداردهاي جهاني مي‌تواند تا حد زيادي به بهبود وضعيت سلامت روان افراد کمک کند. چرا که جوامع نابرابر، بيشتر درگير اختلالاتي مانند اضطراب، افسردگي و نااميدي هستند.
کودکان؛ قربانيان خاموش فقر رواني
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که فقر نه‌تنها بزرگسالان، بلکه کودکان را نيز به‌طور جدي تحت تأثير قرار مي‌دهد. آمارها مي‌گويند: کودکاني که در 20 درصد کم‌درآمدترين خانوارها زندگي مي‌کنند، چهار برابر بيشتر از هم‌سالان خود در خانواده‌هاي ثروتمند، تا سن ?? سالگي در معرض مشکلات رواني جدي قرار مي‌گيرند.
اين موضوع از جنبه‌هاي مختلف نگران‌کننده است، چرا که اختلالات رواني در کودکي مي‌تواند تا بزرگسالي ادامه يابد و عملکرد اجتماعي، تحصيلي و شغلي آن‌ها را به شدت مختل کند.
افسردگي معيشتي؛ بازتاب اقتصاد در روان جامعه
مهدي اسدزاده، جامعه‌شناس اقتصادي، معتقد است «افسردگي معيشتي» يکي از پديده‌هاي نوظهور در جامعه امروز ايران است که به شکلي عميق در لايه‌هاي مختلف زندگي مردم رسوخ کرده است.
او مي‌گويد: «شرايط اقتصادي کلان کشور، تورم بالا و کاهش چشمگير قدرت خريد، احساس امنيت مالي را از بسياري از اقشار جامعه سلب کرده است. نتيجه آن، نه فقط نگراني براي آينده، بلکه سربرآوردن نوعي نااميدي جمعي است که در قالب افسردگي و اضطراب‌هاي مزمن خود را نشان مي‌دهد.»
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از مهر، فشار اقتصادي فقط يک چالش مالي نيست؛ تهديدي جدي براي ثبات رواني فرد و جامعه است. اگر سلامت روان را پايه‌اي براي توسعه اجتماعي، فرهنگي و حتي اقتصادي بدانيم، بي‌توجهي به اثرات پنهان فقر و نابرابري، مي‌تواند هزينه‌هاي سنگيني براي آينده کشور داشته باشد.