موقعیت ویژه اقتصادی آذربایجان غربی برای افزایش تولید قارچ خوراکی

مهدی قلی پور.
گروه اقتصادی – با توسعه و گسترش واحدهای تولید قارچ در آذربایجان غربی و حمایت دولت از آن‌ها علاوه بر اینکه ارزش افزوده اقتصادی در بخش کشاورزی افزایش می‌یابد با تحویل غذای سالم، بستر امنیت و سلامت غذایی هم در استان فراهم می‌شود.
امروزه پرورش و مصرف قارچ در کشورمان اهمیت خاصی پیدا کرده است، چرا که با توجه به افزایش قیمت مواد غذایی پروتئینی در کشور، در کنار روی آوردن مردم به مصرف محصولات پروتئینی سالم‌تر و با ارزش غذایی بالاتر، همانند قارچ، موجب رونق تولید این خوراکی شده است.
قارچ یکی از خوراکی‌های خانواده سبزیجات است که دارای خواص زیادی است و به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و خوشبختانه تولید این محصول غذایی پر مصرف در استان آذربایجان غربی نیز در چند سال گذشته رونق یافته و با توجه به سود آوری مناسب افراد زیادی به این عرصه تولیدی وارد شده‌اند.
آذربایجان غربی با داشتن آب و هوای مساعد برای کشاورزی پتانسیل قابل توجهی در تولید و عرضه قارچ دارد. قارچ خوراکی ماده غذایی سالم، لذیذ و سرشار از پروتئین، انواع ویتامین‌ها، املاح و آنتی اکسیدانت ها است که با دارا بودن طعم، بو و بافت مطبوع در سراسر جهان، طرفداران بسیاری دارد.
این استان به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و همچنین داشتن آب و هوای مساعد و مناسب فرصت‌های خوبی را برای تولید این محصول در اختیار دارد و به همین دلیل نه تنها مسئولان دولتی که حتی افراد کارشناس نیز بر لزوم حمایت از صنعت تولید قارچ خوراکی در استان آذربایجان غربی تاکید می‌کنند.
آذربایجان غربی به دلایل مختلف استعدادهای بسیار خوبی در زمینه تولید قارچ در اختیار دارد و از سوی دیگر پتانسیل‌ها و موقعیت ویژه اقتصادی نیز برای افزایش تولید قارچ خوراکی در این استان مهیاست.
این خوراکی مهم، جایگزین مناسبی برای پروتئین حیوانی است. در آذربایجان غربی اگرچه پرورش قارچ سابقه چندانی ندارد و قدمت آن به سال‌های پس از انقلاب برمی گردد، ولی در دهه اخیر با رشد قابل ملاحظه‌ای همراه و توانسته گام‌های بلندی در این عرصه بردارد.
در این میان آذربایجان غربی با داشتن آب و هوای مناسب کوهستانی و خنک، فراوانی دانش آموختگان رشته کشاورزی و موقعیت ممتاز مرزی با کشورهای عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان برای صادرات قارچ تولیدی، شرایط بسیار مساعدی در این عرصه دارد.
تولیدکنندگان از کاه گندم برای تولید قارچ دکمه‌ای و از کاه غلات و حبوبات، برای تولید قارچ صدفی استفاده می‌کنند که با توجه به موقعیت کشاورزی استان، تهیه این مواد برای تولیدکنندگان کم هزینه است.
در استان شمار زیادی مرغداری وجود دارد که علاوه بر تولید گوشت سفید، مواد اصلی مورد نیاز برای تهیه مواد تغذیه کننده قارچ دکمه‌ای را فراهم می‌کند.
در ۹ واحد تولیدی قارچ خوراکی با ظرفیت اسمی تولید بیش از هزار تن قارچ از دو نوع صدفی و دکمه‌ای وجود دارد که با تولید واقعی ۸۰۰ تن در سال به عنوان قطب تولید قارچ در کشورمان است. ساخت بزرگ‌ترین شرکت کشت قارچ خاورمیانه هم سال گذشته با سرمایه اولیه چهار میلیون یورویی در ارومیه آغاز شد تا با ساخت این شرکت برای ۴۰۰ نفر فرصت‌های شغلی فراهم شود و بنا به گفته مسئولان جهاد کشاورزی، سالانه هزار و ۷۰۰ تن قارچ دکمه‌ای و بیش از ۸۵۰ تن مربای قارچ تولید و در بازار مصرف اروپا و آسیا توزیع شود. بیشتر تولیدات قارچ استان به صورت تازه خوری مصرف می‌شود و بقیه هم برای تهیه فرآورده‌های خوراکی به کارخانه‌ها ارسال می‌شود.
این در حالی است که کارشناسان معتقدند که با توسعه و گسترش واحدهای تولید قارچ در استان و حمایت دولت از آن‌ها علاوه بر اینکه ارزش افزوده اقتصادی در بخش کشاورزی افزایش می‌یابد با تحویل غذای سالم، بستر امنیت و سلامت غذایی هم در استان فراهم می‌شود، اما در این میان هنوز مسئله عرضه و فروش قارچ در استان یکى از مشکلاتی است که پرورش دهندگان قارچ با آن دست به گریبانند و اگرچه بازار فروش در چند سال اخیر بیشتر از گذشته سامان یافته و تقاضا و فروش قارچ شرایط مناسب‌تری پیدا کرده است اما همچنان تولیدکنندگان قارچ به علت نبود بازار دائمی و سازمان یافته در حد ظرفیت‌های خود به تولید نمی‌پردازند.
در حال حاضر سالانه حدود نود هزار تن قارچ خوراکی در کشور تولید می‌شود که هزار و ۷۰۰ تن دکمه‌ای و ۵۰۰ تن قارچ خوراکی در استان آذربایجان غربی تولید و روانه بازار مصرف می‌شود و با وجود ظرفیت‌های بسیار خوبی برای تولید این محصول در استان آذربایجان غربی می‌توان ادعا کرد که ارزش اقتصادی این میزان قارچ تولیدی در استان بیش از ۲۵ میلیارد ریال برآورد می‌شود.
تولیدات قارچ خوراکی هم در داخل و هم در خارج از استان به فروش می‌رسد که این امر زمینه رشد تولید قارچ خوراکی را افزایش داده و انتظار می‌رود که روند رو به رشد تولید و عرضه قارچ خوراکی در استان همچنان افزایش یابد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که با توجه به تولید سالانه هزار و ۷۰۰ تن قارچ دکمه‌ای و فراهم بودن بستر مناسب برای تولید این محصول، استان آذربایجان غربی به مرز خودکفایی در تولید قارچ رسیده است ولی انتظار می‌رود که این بخش بیش از گذشته مورد حمایت قرار گیرد.
این در حالی است که اگر واحدهای استان مورد حمایت قرار گیرند دیگر نیازی به واردات نیست و با کم شدن هزینه حمل و نقل ارزش، افزوده بیشتری برای استان خواهد داشت.
حال در استان آذربایجان غربی که رفع معضل بیکاری از دغدغه‌های مردم و مسئولان این استان است می‌توان با در نظر گرفتن موقعیت ارزشمند مرزی این استان که در جوار بازارهای هدف و نیازمند واردات قارچ، همچون عراق، ترکیه و آذربایجان قرار دارد، با توسعه این گونه مشاغل زود بازده ضمن کمک به اقتصاد کشور و خانواده‌ها، اشتغال را نیز افزایش داد.