مخالفت با رفيق‌بازي در دولت‌ها؛ از حرف تا عمل

»سکوتِ« آقاي رئيس جمهور بالاخره شکسته شد. مسعود پزشکيان پس از چند روز که سفر شهرام دبيري به »قطب جنوب« نقل محافل سياسي و رسانه‌اي بود، بالاخره با انتشار حکم تند و تيزي عليه رفيق ديروز خود، او را از سمت معاون پارلماني رئيس جمهوري برکنار کرد. شايد آن روزي که مسعود پزشکيان پس از جاي گرفتن در پاستور، يک کرسي در دولت را براي دوست ديرينه خود يعني شهرام دبيري کنار گذاشت و او را به سمت معاونت پارلماني دولت چهاردهم منصوب کرد، تصور نمي‌کرد که به همين زودي با فرارسيدن نوروز 1404 و دردسر‌هاي يک سفر نوروزي، حکم خروج او را امضا کند.
تغيير رنگ يک رفاقت
افشاي سفر پرحاشيه دبيري به قطب جنوب در همان روز‌هاي ابتدايي فروردين ماه، از سوي برخي رسانه‌ها و کانال‌هاي تلگرامي مخالف دولت آغاز شد؛ افشاگري‌اي که در ميان سکوت دولتمردان چهاردهم، ابتدا از سوي روابط عمومي دفتر دبيري تکذيب شد. اما شدت انتقادات به دبيري سبب شد تا او در متن تند و تيزي درباره سفر نوروزي‌اش بنويسد: »خوبه که موضوع مسافرت من باعث سرگرمي دوستان شده و نمي‌دونستم اينقدر جلب توجه مي‌کنه. من هم مثل خيلي‌ها با هماهنگي، تعطيلات رو اومدم سفر. قطب هم نيستم. فکر نمي‌کنم سفر من ضرري به مردم و جامعه بزنه. فعلا دولت و مجلس هم جلسه ندارند. من تمام سفرهايم را با هزينه شخصي مي‌روم و سفر يک مسئله شخصي است که برخي مي‌خواهند از آن براي تخريب من استفاده کنند. من کاري را که فکر مي‌کنم درسته انجام مي‌دهم و تابه حال ضررم به مردم و جامعه نرسيده است«
هر چند واکنش دبيري به انتقادات، بر آتش خشم افکار عمومي آن هم در روز‌هاي رکوردشکني قيمت دلار افزود، اما انکار سفر به قطب جنوب و همچنين نفس انجام چنين سفري در موقعيت فعلي او، سبب تا مسعود پزشکيان در نخستين روز پس از تعطيلات حکم اخراج معاون پارلماني‌اش را صادر کند.
پزشکيان در حکمي که صبح شنبه صادر کرد، با کنايه به رفاقتش با شهرام دبيري تاکيد کرد: »دوستي ديرين و همکاري و خدمات ارزشمند شما در معاونت پارلماني دولت چهاردهم، مانع آن نيست که پايبندي به صداقت، عدالت و وعده‌هايي که به مردم داديم، مقدم داشته شود؛ بنابراين از ادامه همکاري با شما در دولت چهاردهم معذوريم.« در واقع، مسعود پزشکيان با اشاره به موضوع دوستي‌اش با دبيري اين پيام را منتقل کرد که رفاقتش را مبناي حضور افراد در دولت قرار نخواهد داد.
اصرار رئيس دولت سيزدهم بر حضور فاطمي امين در دولت
حضور دوستان و رفقاي رئيس جمهوري در حلقه اوليه مديران دولت حکايتي تازه و مربوط به دولت چهاردهم نيست و از ديرباز در همه دولت‌ها جريان داشته است. دوستي‌هايي که گاه هزينه ساز بوده و حواشي زيادي را معطوف رئيس آن دولت کرده است. سيد رضا فاطمي امين، يکي از همان رفقاي ابراهيم رئيسي يا همان حلقه آستان قدس بود که از انتخابات رياست جمهوري سال 96 در کنار او قرار گرفته و مورد اعتماد رئيس دولت سيزدهم بود. فاطمي امين در شهريور ماه 1400 با وعده‌هاي بزرگي، چون تنظيم بازار، رفع کمبود‌هاي داخلي و کم اثر کردن تحريم‌هاي خارجي تا حذف امضا‌هاي طلايي، توسعه صنعت خودروسازي و تامين مصالح ساختماني براي ساخت يک ميليون مسکن از مجلس يازدهم براي حضور در وزارت صمت رأي اعتماد گرفت، اما چند ماه بعد زير تيغ انتقاد نمايندگان رفت تاجايي که کارت زرد بهارستاني‌ها را به نام خود ثبت کرد. فاطمي امين با وجود عملکرد ضعيفش و در ميان انتقادات شديد سياسيون، نمايندگان مجلس و حتي طيف‌هاي نزديک به دولت، از حمايت کامل ابراهيم رئيسي برخوردار بود. با اين حال، او که توانست از استيضاح اول خود فرار کرده و رأي اعتماد نمايندگان را به دست بياورد، در استيضاح دوم در ارديبهشت 1402 پس از فاش شدن ماجراي تحويل خودرو‌هاي شاسي بلند به نمايندگان يا همان»شاسي‌بلند گيت« از ساختمان خيابان سميه خداحافظي کرد. استيضاح فاطمي امين پايان کار او در دولت سيزدهم نبود و رئيس جمهور وقت در 19 ارديبهشت 1402 او را به سمت مشاور رئيس‌جمهور در نظارت بر روند اجراي طرح‌هاي توليدي منصوب کرد.
سيد جواد ساداتي نژاد هم اگر چه سهم پايداريچي‌ها از دولت سيزدهم بود، اما حضور او در دولت سيزدهم با حواشي زيادي همراه بود. افشاي پرونده »واردات نهاده‌هاي دامي« از مهم‌ترين حواشي بود که خيلي زود گريبان وزير جهاد کشاورزي را گرفت. ساداتي نژاد در فروردين 1402 در اقدامي غيرمنتظره به همراه چند نفر ديگر از دولت کنار گذاشته شد. در اين ميان، برخي رسانه ها، از استعفاي اجباري ساداتي‌نژاد خبر داده و زمزمه‌هايي از بازداشت او در گوشه و کنار به گوش مي‌رسيد.
اما علي بهادري جهرمي در حاشيه جلسه هيأت دولت در تاريخ 30 فروردين 1402 در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشي گفته بود: »آقاي ساداتي‌نژاد استعفا دادند و استعفاي ايشان پذيرفته شد، اکنون نيز يکي از معاونان سابق ايشان، سرپرست وزارتخانه است. آن چيز‌هايي که گفته مي‌شود شايعه است، صحت ندارد و نبايد بدان توجه کرد. دولت اکنون از کمک‌هاي ايشان استفاده مي‌کند و در آينده نيز همکاري‌هايي خواهيم داشت.«
بهادري‌جهرمي همچنين يک بار ديگر با حمايت از وزير جهاد کشاورزي ادعا کرده بود: «مديريت ساداتي‌نژاد در حوزه مديريت غذايي موجب شد که کشور دچار مشکلي در اين حوزه نشود، اما بنابر ارزيابي‌هايي که صورت گرفت رئيس‌جمهور تصميم به تغيير مديريتي در اين حوزه گرفتند.«
پس از گذشت چند ماه از استعفاي اجباري ساداتي‌نژاد، رئيس سازمان بازرسي کل کشور از فساد سه ميليارد و ??? ميليون دلاري شرکت چاي دبش پرده برداشت و همه نگاه‌ها به سمت دولت رئيسي و وزير سابق جهادکشاورزي چرخيد. اما با بررسي ابعاد بيشتر پرونده فساد چاي دبش، پاي فاطمي امين وزير محبوب رئيسي هم به ماجرا باز شد و در نهايت هم ساداتي نژاد و فاطمي امين در رسيدگي‌هاي ابتدايي به حبس محکوم شدند.
حوادث غيرمنتظره در دولت روحاني دوستي‌ها و حضور افراد نزديک به رئيس جمهوري در دولت روحاني فلسفه متفاوتي داشت.
حسن روحاني در دوران رياست جمهوري اش با وجود اتفاقات مختلف در فضاي سياسي، بين‌المللي و اقتصادي، با حوادث غيرمنتظره‌اي، چون سيل‌هاي هولناک نوروز 98 ريزش ساختمان پلاسکو، زلزله ويرانگر کرمانشاه، تصادم قطار تبريز به مشهد و ... هم روبه‌رو بود. اتفاقاتي که منجر به پايان همکاري او با برخي همکاران نزديکش در دولت شد.
برخورد دو قطار مسافربري در حوالي »ايستگاه هفت خوان« در محور سمنان_دامغان در آذر ماه سال 95 باعث جانباختن 47 نفر شد و 103 نفر مصدوم شدند، حادثه‌ي تلخي که در پي آن، محسن پورسيد آقايي، مديرعامل راه آهن از مردم عذرخواهي و از سمت خود کناره گيري کرد؛ پورسيد آقايي از جمله حلقه دوستان حسن روحاني بود.
همچنين سيل ويرانگر نوروز 98 سايه بحران اقتصادي و معيشتي مردم را سنگين‌تر کرد؛ کشور سال 98 را با بارندگي‌هاي سيل آسا و ويرانگر در 25 استان آغاز کرد که خسارت‌هاي جبران ناپذيري را به بخش‌هاي زيرساختي، کشاورزي، عمراني، صنعت و معيشت مردم در بسياري از شهر‌ها و روستا‌ها وارد کرد. سيد مناف هاشمي، استاندار گلستان در زمان وقوع سيل ويرانگر اين استان، در خارج از کشور به سر مي‌برد؛ اين اتفاق سبب شد تا اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهوري طي حکمي او را اخراج کند. اما يکي جنجالي‌ترين استعفا‌هاي افراد نزديک به روحاني، مربوط به استعفاي حسام الدين آشنا است. در بهار 1400 يک فايل صوتي از مصاحبه محرمانه محمد جواد ظريف وزير امور خارجه وقت با سعيد ليلاز فعال سياسي اصلاح طلب، در شبکه فضاي مجازي منتشر شد؛ فايل صوتي تيغ تيز انتقادات را به سمت دولت روحاني برد. پس از افشاي اين فايل صوتي، حسام الدين آشنا از سمت خود در مرکز بررسي‌هاي استراتژيک رياست جمهوري استعفا داد و علي ربيعي جايگزين او شد.
حاشيه امن محمود احمدي نژاد براي يارانش
تا قبل از انتخابات سال 88 حلقه رفقا و ياران محمود احمدي نژاد وسيع‌تر از حلقه مخالفانش در کابينه بود، رفقايي که برخي از آنان اندک اندک از خيل مشتاقان معجزه هزاره سوم خارج شدند، چند نفري از آنان پرونده به دست راهي زندان شدند. با اين حال، احمدي نژاد در زمان رياست جمهوري‌اش، دعوا و استعفاي زيادي را با وزرايي که مخالف مشي او بودند، تجربه کرده بود. افرادي همچون محمود فرشيدي، داوود دانش جعفري، مصطفي پورمحمدي، غلامحسين محسني‌اژه‌اي و... چهره‌هايي بودند که در فاصله ميان سال‌هاي 84 تا 92 هرکدام به دليلي گرفتار آتش اختلاف با احمدي‌نژاد شدند و خروج را بر حضور در کابينه ترجيح دادند.
اما علاقه احمدي نژاد به ياران غارش کار را به جاي رسانده بود که نه تنها تحمل انتقادات اصولگرايان و هم حزبي‌هاي سابقش را نداشت بلکه براي دفاع از آنهايي که برايش ارج و قرب خاصي داشتند، آنان را خط قرمز خود معرفي کرد: »کابينه خط قرمزي است که اگر بخواهند به آن دست‌اندازي کنند، ديگر من بايد وظيفه‌ي قانوني خود را انجام دهم و اين حتما به کشور آسيب مي‌زند.«
بهمن شريف زاده، اسفنديار رحيم مشايي، حميد بقايي و علي اکبر جوانفکر از همان چهره‌ها و رفقاي نزديک به احمدي نژاد بودند که نقش بزرگي را در پشت پرده اقدامات رئيس »دولت بهار« داشتند و پس از پايان يافتن دولت دهم، برخي از آنها هر يک با پرونده‌اي قضايي در دست، در مسير رفت و آمد به دادگاه يا زندان بودند.
با اين حال، در کنار چهره‌هايي که درپي اختلاف با احمدي نژاد از دولت کنار رفتن يا با حاشيه‌هاي بسيار در حلقه مريدان خاص احمدي‌نژاد قرار گرفتند، چهره‌هايي هم بودند که هم خودشان را از حاشيه دور نگه مي‌داشتند و دوشا دوش رئيس محبوب خود قدم برمي داشتند. مرتضي تمدن استاندار تهران، غلامحسين الهام سخنگوي دولت، مجتبي ثمره هاشمي مشاور ارشد و عبدالرضا شيخ الاسلامي وزير تعاون دولت احمدي‌نژاد از چهره‌هاي شناخته شده‌اي هستند که خود را در حاشيه امن نگه داشتند و دور از حضور فعال در رسانه ها، همچنان از دايره دوستان نزديک احمدي‌نژاد محسوب مي‌شوند.
ساکتين گذشته، غوغاگران امروز شده‌اند
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از اقتصاد 24،حالا مسعود پزشکيان عذر دوست قديمي خود را از کابينه خواسته است و مخالفانش که تا ديروز مي‌گفتند چرا دبيري برکنار نمي‌شود، حالا مي‌گويند چرا دير اين اقدام انجام شده است! اما اينها همان‌هايي هستند که وقتي دولت سيزدهم گرفتار فساد اقتصادي در دو وزارتخانه تعيين کننده بر معيشت مردم يعني کشاورزي و صمت، شد سکوت را ترجيح دادند. مخصوصا وقتي سخنگوي دولت سيزدهم در يک بخش خبري صدا و سيما براي لاپوشاني فساد صورت گرفته در وزارت کشاورزي، آسمان و ريسمان به هم بافت؛ يعني «استعفاي» وزير پايداري‌چي و محبوبشان را به «افزايش قيمت جهاني مواد غذايي بر اثر جنگ اوکراين» بافت؛ و با همين ترفند فساد عظيم چاي دبش را لاپوشاني کرد تا خال به رفيق کابينه نيفتد!