مبارزه جدی با قاچاق کتاب و رویکرد ضربتی
صادق وفایی
گروه فرهنگی: طی مدت کوتاهی که از مبارزه جدی با قاچاق کتاب و رویکرد ضربتی با پلمب انبارهای غیرمجاز میگذرد، حرف و حدیثهای زیادی بهطور رسمی و غیررسمی مطرح شده و میشود. پیگیریهای حاکی از آن است که برخی از اعضای قدیمی اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، و کارگروه صیانت از حقوق ناشران، مؤلفان و مترجمان این اتحادیه بهطور مستقیم درگیر این پرونده هستند و همراه با پلیس به انبارهای غیرمجاز کتاب رفت و آمد میکنند.
یکی از سوالاتی که با شروع این مبارزه مطرح کردهایم، این است که ناشران و صاحبان آثار مدتهاست از قاچاق کتاب گلایه میکردند اما چرا این مبارزه بهطور ناگهانی آغاز شد.
پاسخی که تا به حال به این پرسش داده شده این است که دغدغه شکلگیری این مبارزه و وارد شدن به فاز عملی آن چند سالی است که وجود داشته اما همگرایی نیروهای عملکننده به تازگی صورت گرفته است. به هر حال، قرار است تا چندی دیگر، شرایطی فراهم شود که خبرنگاران و اصحاب رسانه به پاسخ پرسشهای خود در این باره و دیگر موارد مرتبط برسند.
تا اینجای کار، ۱۹ مرکز توزیع کتاب غیرمجاز تعطیل یا پلمب شده است. نکته مهم این است که همه این ۱۹ محل یا مرکز، انبار نیستند بلکه تلفیقی از انبار و کتابفروشی هستند. البته عمده این مراکز، انبار هستند تا کتابفروشی.
روال کلی کار در مبارزه جدی و ضربتی اخیر به این ترتیب است که ابتدا ناشران، توزیعکنندگان یا سایر مولفان و مترجمان، محل انبارهای قاچاق را به اطلاع اتحادیه ناشران میرسانند. سپس اتحادیه موردنظر با پلیس امنیت هماهنگی به عمل آورده تا حکم قضایی گرفته شود. سپس کارشناسان اتحادیه ناشران با پلیس امنیت، برای کشف و ضبط انبار یا مرکز مورد نظر همکاری میکنند و پس از پلمب مکان مورد نظر، کتابهای قاچاق به یک انبار منتقل میشوند. مرحله بعدی هم فهرست و آماربرداری از کتابهای قاچاق است.
پس از انجام این مراحل، از مترجمان، مولفان و ناشران برای ثبت شکایت و دادن وکالت به وکیل اتحادیه ناشران دعوت میشود. به این ترتیب وکیل مورد نظر در دادسرای فرهنگ و رسانه پیگیری پرونده را آغاز میکند. متهمان هم پس از ورود به چرخه بررسیهای دادگاه، تفهیم اتهام میشوند و تا زمان برگزاری جلسه رسمی دادگاه با قید وثیقه آزاد میشوند.
در حال حاضر، متهمانی که پس از پلمب ۱۹ مرکز غیرمجاز توزیع کتاب معرفی شدند، با قید وثیقه آزادند و در انتظار برگزاری جلسه دادگاه هستند و نکته مهمی که اعضای اتحادیه ناشران در به آن انتقاد دارند، این است که هنوز دستفروشها در سطح شهرها فعالیت دارند و کتاب قاچاق میفروشند.یکی از اعضای اتحادیه ناشران و کتابفروشان درباره اتفاقات اخیری که در مبارزه با قاچاق کتاب افتاده، گفت: ما ۳ سازمان و ارگان مهم فرهنگی در کشور داریم که در این باره دخیل هستند؛ سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
وی افزود: یکی از مهمترین وظایف این ارگانها اطلاعرسانی و فرهنگسازی است. این ۳ ارگان میتوانند هماهنگ با هم و با همکاری اتحادیه ناشران در زمینه کتابهای غیرمجاز و قاچاق، فرهنگسازی کنند تا مردم کتابهای غیرقانونی را نخرند و اطلاعرسانی هم بکنند که دستفروشها و مراکز غیرمعتبر کدام هستند تا مردم از آنها خرید نکنند. این ارگانها میتوانند مردم را به سمت کتابفروشیهای معتبر سراسر کشور راهنمایی کنند.
این ناشر ادامه داد: کتابفروشیهایی که از اتحادیه مجوز دارند، یکسری مراحل قانونی را طی کرده و قانونمند کار میکنند. آنها جواز کسب و گواهی عدم سوءپیشینه گرفتهاند و خلاصه مراحلی را طی کردهاند تا فعالیت قانونی داشته باشند. طبیعتا کتابفروشی که قانونمند کار میکند، کتاب قاچاق نمیفروشد.
نتیجهگیری حرف این است که این ۳ارگان به گزارش آرازآذربایجان به نقل از مهر، میتوانند مردم را آگاه کنند. چون یکی از مشکلات خریداری کتابهای قاچاق این است که مردم فریب دستفروشها را میخورند که فلان کتاب، سانسورنشده و نسخه کامل است.
در حالی که اصلا چنین چیزی نیست و کتاب سانسورشده و نشده نداریم چون قاچاقچیان کتاب، همان کتابهایی را که وزارت ارشاد مجوز داده، بهصورت غیرمجاز کپی کرده و میفروشند.
***
قاچاق کتاب بیش از سرقت بانک سود دارد!
یک ناشر میگوید: قاچاقچیان کتاب بخش سودآور ناشران بزرگ را هدف قرار دادهاند که سودش بیشتر از سرقت بانک است.
علیرضا بهشتی درباره قاچاق کتاب اظهار کرد: قاچاق کتاب قطعا کار صحیحی نیست و به نشر لطمه میزند. هر ناشر موفقی را که در نظر بگیرید، از تعداد معدودی از کتابهایش که پرفروش شده، سود میبرد؛ مثلا نشر ققنوس ممکن است ۵۰ درصد از فروشش به خاطر پنج تا از کتابهایش باشد، یا آقای مرادی انتشارات نگاه به من میگفت قسمت عمده بار این نشر بر دوش ۱۰ تا از نویسندههاست.
افست کردن کتاب هم کار راحتی است، زیرا نه هزینه تایپ میدهند، نه ویراستاری، نه طرح جلد و نه حق تألیف و به یکباره قسمت سودآور ۵۰ ناشر را از آن خود میکنند که فکر میکنم سودش از زدن بانک هم بیشتر است. طبعا برخی تحریک میشوند تا این کار را انجام بدهند، و اگر با آنها برخورد نشود، رویشان زیاد شده و کارشان را علنی میکنند.
او درباره مقابله با قاچاقچیان کتاب نیز بیان کرد: باید از نزدیکترین بخش به مشتری، مقابله را شروع کرد؛ جمع کردن بساطیهای کنار خیابان، کار سختی نیست. کارهای سختتر از این را هم انجام دادهاند؛ اما کسانی که باید با این کار مقابله و برخورد کنند، انگیزه ندارند.
کتابفروشها هم با کوچکترین واکنش ارشاد کتابهای قاچاق را جمع میکنند زیرا هیچ کتابفروشی دوست ندارد به خاطر این موضوع پروانهاش ابطال شود یا دو روز مغازهاش را ببندند. اگر کتابفروشی احساس کند در صورت فروش کتاب قاچاق با قوه قضاییه و وزارت ارشاد درگیر میشود، قطعا این کتابها را جمع میکند. البته قبلا زیاد میشنیدم در کتابفروشیها کتاب قاچاق میفروشند که این موضوع کمرنگتر شده و بیشتر بساطیهای کنار خیابان و مترو این کار را میکنند.
بهشتی درباره حمایتهایی که بعضا گفته میشود وزارت ارشاد از قاچاقچیان کتاب دارد، اظهار کرد: فکر نمیکنم چنین موضوعی صحت داشته باشد. این موضوع چه منفعتی برای ارشاد دارد که بخواهد از آن حمایت کند؟ بعید میدانم ارشاد از چنین کاری حمایت کند. البته انگیزهای هم برای این کار ندارد.
اگر به کتابهای بساطیها نگاه کنید، قسمت عمده کتابهایشان، کتابهای ممنوعه است؛ مثلا کتابهایی که قبل از انقلاب چاپ میشده و الان اجازه چاپ ندارد. مسلما خودِ ارشاد به دنبال جمعآوری این کتابهاست؛ چرا دنبال حمایت باشد؟او درباره نحوه آگاهیبخشی به مردم درباره کتابهای قاچاق نیز گفت: آنها برای کسب مشتری از دو موضوع استفاده میکنند؛ یکی مسأله سانسور و ممنوعیت کتابهاست. مردم احساس میکنند این کتابها را از کتابفروشیها نمیتوانند بخرند. زیادهرویهایی که در ممنوعیتها وجود دارد مردم را حریصتر کرده است؛ وزارت ارشاد باید سختگیریهایش را معقولتر کند تا در بازار کتاب اثر مثبت بگذارد. مسأله دوم ارزانقیمت بودن این کتابهاست؛ کسی که کتاب را افست کرده، هزینههایی را که من ناشر پرداخت میکنم ندارد، بنابراین کتاب را ارزانتر میفروشد. این موضوع بر روی کسی که میخواهد کتاب بخرد اثر دارد.
مدیر انتشارات روزنه درباره متضرر شدن این نشر از بحث قاچاق کتاب نیز توضیح داد: بحث قاچاق برای چندتا از کتابهای ما اتفاق افتاده است و اینگونه نبوده که بخواهند کتابهای ما را مانند ناشران گردنکلفتی چون ققنوس و نگاه افست کنند.
این آدمها کتابهایی را افست میکنند که کتابهای پرفروشی بوده و به چاپ چندم رسیدهاند. به صورت شفاهی شنیدیم کتاب »مصالح ساختمان« را در شهرستانها افست کرده و میفروشند که این موضوع بر فروش این کتاب ما هم تأثیر گذاشته و فروشش پایین آمده بود. بعدا هم اعلام کردند شخص متخلف را گرفته و شش ماه زندانیاش کردهاند. کتاب »ما چگونه ما شدیم« صادق زیباکلام را هم در کنار خیابان دیدهایم.
بهشتی در پایان درباره اقدامهای اخیر در برخورد با قاچاقچیان کتاب گفت: خودم زیاد درگیر مسئله قاچاق نبودهام و نمیتوانم قضاوت کنم برخوردها خوب بوده یا نه.
Arazazarbaiijan.farhangi@gmail.com
نوشته شده توسط admin در دوشنبه, ۲۶ آذر ۱۳۹۷ ساعت ۱۰:۵۸ ق.ظ