طریقت باشچی‌سی
ایکنجی بولوم
آنا دیلیمیز: همین شخص‌لر، ایزتیراب و استرس دولو، داغیدیجی بیر قوه‌یه چئوریله‌رک اؤزونو بوتون ماهیت و هویت‌لردن بوشالتماغا باشلاییر. بو شخص‌لر عموماً “معاشا ایشله‌ین” و “اورتا سویه” اینسان‌لاری حساب اولونورلار. اینقیلاب و عصیان روحونو ایتیره‌رک، داخیلن سون‌سوز بیر کدره قرق اولدوغو اوچون گونده‌لیک لذت‌لرده، ظاهری گؤزل‌لیک‌لرده، گلدی-گئدر شادلیق‌لاردا اؤز بوش‌لوغونو آختارماغا و دولدورماغا چالیشیرلار. عشق‌دن دانیشسا‌لار دا، عشق‌دن یازسا‌لار دا، معنویات‌لارینی داندیغی و ایتیردیگی اوچون عشقین مقدس‌لیگینی تام درک ائتمیرلر و عشقین قارشی‌سیندا مسولیت‌سیز داورانیرلار. یعنی محبت وئره و یا آلا بیلمیرلر. بونون نتیجه‌سینده ایسه همین شخص‌لرده “سادیزم” خسته‌لیگی‌نین خصوصیت‌لری اؤزونو بوروزه وئرمه‌یه باشلاییر. بون‌لارا باخمایا‌راق، بعضی فیلوسوف‌لار نیتسشئ و هایدئگگئر کیمی بو بحرانی درک ائده‌رک اوندان کئچمه‌یه جهد ائدیب‌لر. نیتسشئ، “سوکرات-خریستیان” مدنیتینی تنقید ائتسه ده، سوکرات‌دان اؤنجکی مئتافیزیکانین منشیینه اینانیردی. ائله اونا گؤره‌دیر کی، نیتسشئنین داخیلینده نیهیلیزمی گؤره بیلیریک. حتی بونا اساساً دئمک اولار کی، پوستمودئرن نظریه‌سی‌نین اساسینی ائله نیتسشئ قویوب. مارتین هایدئگگئر بیر آز داها ایره‌لی گئدیر. مودئرنیزمین بحرانینی باشا دوشه‌رک اونا درمان تاپماغا دا چالیشیر.
آنجاق هایدئگگئر ده چارنی غرب تفککورونده آختاریر. هایدئگگئرله باشقا پوستمودئرن متفکرلر آراسیندا بؤیوک فرق‌لر وار. او اینانیردی کی، اینسانین آرزو و ایستک‌لری دونیا فلسفه‌سینده دییشیک‌لیک ائتمه‌یه قادیر دئییل و یالنیز تانری اینسانا نجات وئره بیلر. اینسانین یئگانه چاره‌سی بودور کی، اؤز شعورونو تانری‌نین حضورو و قیابی دؤورونه حاضرلاسین. هر حالدا، حقیقت بودور کی، غرب بو پریشانلیغین صحراسیندا شرق فلسفه‌سی‌نین کؤکونه قاییدیب اوندان یاردیم آلماق یئرینه ائله بیر یولا قدم قویوب کی، او سوسوزلوغونو ایکی‌قات آرتیریر. قرب اؤز بحرانینی حل ائتمک اوچون سئکولیاریزمین خورافاتچی‌لیغینا پناه گتیریب. غربده بوددیزم و بعضن ده شئیطانپرستلیگین گئنیش یاییلماسی بونو گؤستریر کی، “فلسفی بوشلوق” یئر کوره‌سی‌نین غرب ساکین‌لرینی هله اؤز دایره‌سینده چوخ فیرلادا‌جاق. مشهور برزیل‌لی یازار پائولو کوئلیو دا موبتزل تریقت‌لرین بیری‌نین رهبری اولوب. او، گنج‌لیکده آتئیزمه اوز گتیره‌رک مارکسین نظریه‌سینده اؤزونه‌مخصوص دییشیک‌لیک‌لره ال آتیر. ائله همین دؤورده او، “جادو”یا ماراق گؤستریر و “شیطان‌پرست‌لر” طریقتینه قوشولور. مارکس دؤورونون سوقوتون‌دان سونرا کوئلیودا معنوی بوشلوق‌لار یارانیر و محض بونا گؤره پاولو ادبیاتا اوز گتیریر. او، اؤز “عرفان ادبیاتی”ندا دهشت‌لی درجه‌ده مارکسیزم و شیطان‌پرست‌لییه باغلی اولوب. اونا گؤره ده کوئلیونون عرفانینی “سئکیولار[دنیوی] عرفان” آدلان‌دیرا بیلریک. بو عرفانی غربین بیر چوخ پوستمودئرن یازارلاریندا گؤزه دییر. کافکانین بیر چوخ اثرلرینده قورخو، وحشت، تهلوکه و پریشان‌لیق اوخوجونون گؤزو اؤنونه سرگی‌لنیر. اونون “قصر” رومانیندا، کیمسه هر سحر ائودن باییرا چیخیر، آما هئچ واخت مقصده چاتا بیلمیر، اونا گؤره کی، دؤولت مامورلاری اونو اوغورلایا‌راق بیلینمز یئرلره آپاریرلار. کافکا، هم ایجتیماعیتده اولان ضدیت‌لردن، هم ده اطرافیندا اولان اینسان‌لارین شخصی و اجتماعی پروبلئم‌لرین‌دن دانیشیر. مین دؤنگه‌لی کافکا فلسفه‌سی‌نین داخیلینده فرد همیشه خاریج‌دن ایداره اولونان گوج‌لرین الینده اسیردیر و اذیت چکیر.
کافکانین یاراتدیغی مودئل، آمئریکا و آوروپا سیاستچی‌لری‌نین اساس سیاسی نظریه‌سینه چئوریلیب دئسک، یانیلمامیشیق. ائله اؤز آذربایجانیمیزدا دا یارادیلماسینا چالیشیلان بعضی “آمئریکانسایاغی ضیا‌لی‌لار” بو نوع سیاستین نتیجه‌سینده “سؤز صاحبی” اولماغا ایمکان تاپدیلار. بو “ضیا‌لی‌لار” همیشه کیم‌دنسه قورخور و یا قاچیرلار. کافکانین اساسینی قویدوغو نظریه شیزوفرئن اینسان یاراتماغا، خیال‌پرست و ضعیف وطنداش تربییه وئرمه‌یه حئسابلانیب.
نه ائده بیلریک:بیزاؤز مقاومت ادبیاتیمیزی یاراتمالیییق. ایستر اراضی، ایسترسه ده بعضی قونشولارین اقتصادی و مدنی باسقی‌سیندا مقاومت ادبیاتینی یاراتماغا بیر نؤو، محکوم‌دور. اصلینده، بلکه ده، بیزیم خالقیمیزا بو بیر قیزیل فورصت اولا بیلر کی، هوجوم‌لارین قارشی‌سیندا مدنی واسطه‌لرله اؤلکه‌میزین قورونماسی اوچون دؤزوم‌لو و دایانیق‌لی بیر قالخان دوزلتسین. بو قیزیل فورصتی دیرلندیرمه‌لی و قیزیلباشلیغیمیزی اورتایا قویمالیییق. نظره آلساق کی، هر بیر ایمپئریا و یا هر بیر حاکمیت اؤزونو تصدیق ائتمک اوچون ادبیاتا احتیاجی وار، باشا دوشریک کی، بیز اؤز میللی ادبیاتیمیزی یاراتمایانا قدر نه میللی‌لشه، نه ده سیاسی-اقتصادی گوجوموزه مؤحکم بیر ایدئولوژی دایاق تاپا بیلمه‌یه‌جه‌ییک. دونیانین دؤرد گوشه‌سینده هر هانسی بیر اینکیشاف ائتمیش اؤلکه‌یه نظر سالساق، گؤرریک کی، اؤزونه عایید و مخصوص اولان ادبی-مدنی پروسئسی یارادیب و هیدایت ائدیر. ادبیات تاریخیمیزه یئنی‌دن نظر سالما‌لی و خالقیمیزین ماراق‌لارینا اساساً یازمالیییق. کلاسسیک ادبیاتا بؤیوک هوس و احتیراملا دقت آییرمالیییق. میللی شن‌لیک و یا یاس‌لاردا میللی گئییم و آتریبوت‌لاردان ایستیفاده ائتملیگیک. من امینم کی، “مجلیسی اونس”لرین سایی چوخالدیقجا، گوجلندیکجه، ادبیاتیمیز گوجلنه‌جک و بونون نتیجه‌سی اولا‌راق، میللی هارمونیایا ییه‌لنه بیلجه‌ییک. سون
نوشته شده توسط admin در شنبه, ۰۳ مرداد ۱۳۹۴ ساعت ۵:۰۶ ق.ظ
