سیلاب های اخیر و ضرورت جدی گرفتن طرح‌های آبخیزداری در استان
مهدی قلی پور
گروه اقتصادی : اجرای پروژه‌ها و طرح‌های آبخیزداری در مناطق مختلف همواره از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار بوده است ولی در شرایط کنونی که با کمبود منابع آبی مواجه هستیم اهمیت چنین طرح‌هایی بیش از پیش خواهد بود.
بارش باران شدید طی روزهای اخیر در استان آذربایجان غربی و خیلی از استان های کشور موجی از شادی و خوشحالی وصف ناپذیری را میان مردم و به خصوص کشاورزان کشورمان به راه انداخت.
ولی نکته ای که کام خیلی از هموطنان عزیز را در این روزهای زیبای پاییزی تلخ کرد پدیده سیل در برخی از استان ها به ویژه در استان ایلام بود که خسارات هنگفتی را در پی داشت خساراتی که محمد باقر نوبخت معاون رییس جمهور و رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور را راهی ایلام کرد تا عمق فاجعه و میزان خسارات و نحوه کمک رسانی ها را از نزدیک پیگیری کند.اگر چه میزان بارش ها در استان ایلام طی سال های اخیر بی سابقه بود ولی به گفته مدیر عامل آب منطقه‌ای استان ایلام , همین الان هم اگر ۷۰ میلی‌متر باران ببارد باز هم شاهد وقوع چنین حوادثی خواهیم بود و احتمال ریزش مسیل‌ها بسیار بالاست.
مهدی‌زاده روز گذشته در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که ۹۰ درصد مسیل‌ها در آستانه تخریب هستند، خاطرنشان کرده است که سد گدارخوش بیش از ۲۵۰۰ متر مکعب دبی داشته و ایستگاه پمپاژ این سد کاملا تخریب شده که برای آبی کردن ۳ هزار هکتار از اراضی منطقه در نظر گرفته شده بود.وی ادامه داد که نیازمند احداث سد مخزنی در منطقه بالادستی رودخانه گدارخوش هستیم که البته نباید فراموش کرد که به دلیل بارش‌های اخیر دریاچه سد ایلام ۷ متر افزایش ارتفاع داشته و به سد دویرج نیز ۹ میلیون متر مکعب آب اضافه شده که سد سیمره نیز با ۸۰ میلیون متر مکعب ورودی آب داشته است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای استان در پایان گفته است که استان ایلام نیازمند اقدامات جدی در حوزه آبخیزداری و ساماندهی مسیل‌ها و حفر خندق است.موضوعی که در استان آذربایجان‌غربی نیز نیاز فوری و ضروری به آن احساس می شود و باید به صورت جدی طرح‌های آبخیزداری استان پیگیری شود.این در حالی است که اهمیت اجرای طرح‌های آبخیزداری با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی و همچنین خشکسالی های اخیر در استان آذربایجان غربی بر کسی پوشیده نیست و این طرح‌ها تمامی فعالیت‌هایی که به منظور احیا و اصلاح حوزه‌های آبخیز انجام می‌گیرد را در بر می‌گیرد.اجرای پروژه‌ها و طرح‌های آبخیزداری در مناطق مختلف همواره از اهمیت و جایگاه بالایی برخوردار بوده است ولی در شرایط کنونی که با کمبود منابع آبی مواجه هستیم اهمیت چنین طرح‌هایی بیش از پیش خواهد بود.
در حال حاضر سطح سفره‌های آب زیرزمینی در مناطق مختلف استان آذربایجان غربی به شدت رو به کاهش است و در این راستا اقدام به اجرای طرح‌های آبخیزداری در مناطق مختلف استان شده است.این در حالی است که افت آبی در دشت‌های استان آذربایجان غربی متناسب با میزان و حجم آب از یک تا ۲۵ متر متغیر است که این موضوع ضرورت اجرای پروژه‌های آبخیزداری به منظور تقویت سفره‌های آب زیرزمینی در استان را نشان می‌دهد.کمبود اعتبارات در راستای اجرای پروژه‌های آبخیزداری در استان یک موضوع حیاتی است و متاسفانه مشکلات و محدودیت‌های مالی سد راه اجرای فعالیت‌های آبخیزداری در استان شده است.
کمبود منابع مالی موجب شده تا روند اجرای طرح‌های آبخیزداری در استان آذربایجان غربی کند باشد که امید است تخصیص اعتبارات مناسب و به موقع در این زمینه به اجرای این پروژه‌ها در استان سرعت بخشد.این در شرایطی است که با نگاهی به فرسایش خاک که سالیانه در کشور بیش از ?/? میلیارد تن است و با توجه به نمودار تعداد دفعات سیل در کشور می توان دریافت که علیرغم انجام عملیات آبخیزداری در سطح حوزه های آبخیز کشور در طی سنوات گذشته، متأسفانه شاهد روند افزایش تعداد دفعات سیل می باشیم که یکی از عوامل آن رشد ناهمگون و نامنظم شهرهای کشور و کمبود اعتبارات در بخش حوزه های مشرف به شهر است.با توجه به اعتبارات اندک در این بخش امکان مهار کلیه حوزه های آبخیز شهری بطور کامل وجود نداشته و مدیریتهای آبخیز استانها بصورت موردی اقدام به انجام عملیات بیولوژیک و سازه ای نموده اند که این اقدامات علاوه بر مؤثر بودن بصورت بخشی قادر به کنترل سیل نیز در مناطق مورد نظر بوده است.
سرزمین‌های خشک، اکوسیستم‌های ناپایداری دارند که در صورت لطمه دیدن، احیای آنها دشوار است و بهره‌برداری از این زمین‌ها، در دوره‌های خشکسالی همانند دوره‌های رطوبی ممکنست نتایج مصیبت باری برای گیاهان خاک و ساکنان به همراه آورد.
برنامه‌های حفاظت خاک و آبخیزداری، هم سو با توسعه پایدار و با اعمال مدیریت مسئولانه بر منابع، افزون بر نیازهای امروز، به منابع فردا نیز توجه دارد.
این در حالی است که استان آذربایجان غربی نیز به دلیل خشکسالی های اخیر و کاهش محسوس نزولات آسمانی به اجرای طرح های آبخیزداری نیاز مبرم دارد. فرایند پدیده خشک شدن دریاچه ارومیه و پیامدهای ناگوار این رویداد در زمین های کشاورزی منطقه یک زنگ خطر بزرگ است که نه تنها ایران بلکه کشورهای همسایه را نیز تهدید می کند.
دریاچه ارومیه در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد پهنه آبی خود را از دست داده و با تبدیل شدن به نمکزار در وضعیت بسیار بدی قرار دارد که دولت تدبیر و امید با برنامه ریزی های خود سعی دارد این دریاچه را از این حالت بحرانی خارج کند.با توجه به خشکسالی‌های اخیر وضعیت دریاچه ارومیه در زمان حاضر بحرانی و حساس است که باید در برنامه‌های پیش‌بینی شده بازنگری صورت گیرد، و طرح‌های کوتاه مدت به سرعت اجرا شود تا این زیست بوم با ارزش بین‌المللی از وضعیت بحرانی خارج شود.
نوشته شده توسط admin در یکشنبه, ۱۰ آبان ۱۳۹۴ ساعت ۵:۱۹ ق.ظ
