ستارخان شاعرلریمیزین دیلینده

ستارخان شاعرلریمیزین دیلینده

کوچوره ن :اکبرسعادت
گجه گوندوز قیلینج ووررام،
سنه خوش گون آلیم تبریز!
مظلوملار اولسون آسوده،
من ده دلشاد اولوم، تبریز!
آنادیلیمیز:اولکه میزده باش وئرن مشروطه انقلاب، خصوصیله سردار ملی ستارخانین باشچی لیغی ایله ۱۱ آی دوام ایدن تبریز حرکاتی خلق کتله لرینین اجتماعی- سیاسی حیاتینا معین یبرتکان ویردیگی کیمی ملی ادبیاتیمیزین دا انکشافی اوچون ثمره لی زمین یاراتدی. بو دورده خصوصیله پوئزیادا نصیحت چلیک، شکایت چلیک کولگه ده قالدی، مرثیه، مدحیه، سرای ادبیاتی سیخیشدیریلدی، اجتماعی حیاتلا، خلقین طالعی ایله باغلی اولان ینی مضمونلو سیاسی لیریکا آپاریجی قوه یه چسوریلدی. ادبیات ره آل حیاتا خیلی یاخینلاشدی، خلقین مبارزه سی، ایستک و آرزولاری اقتصادی- سیاسی طلب لر ادبیاتین اساس موضوعلاری سیراسینا داخل اولدوتبریز دویوشلرینین بیرینده ستارخانین گوستردیگی شجاعتین افسانه وی شکلده روایت ایدیلدیگینی خاطرلایان یازیلاردان بیرینده اوخویوروق: »امیره قیز، لیلاوا، خیاوان، اهراب و حوکماواردان باشقا تبریزین هریری استبدادچیلارین الینده ایدی، ماکو سرداری ۹مین سوواری ایله تبریزه یاخین لاشدی، آرتیق خلقین آزادیخواهلارین غلبه سینه اولان امیدی بوسبوتون کسیلدی. هامی تشویشه دوشدو… بوزمان بیردن ستارخان آت اوزرینده اوزاقدان گوروندو. اونون سیماسیندان مردلیک و غضب توکولوردو. او، بیر آنلیغا آتینین جلوونو چکدی، آغ دستمالینی چخاردیب گوزلرینه چکدی و دهشتلی نعره چکیب شمشک کیمی دشمنین اوزرینه هجوم ایتدی…« همین یازیدا داهاسونرا ستارخانین و اونون باشچیلیق ایتدیگی آتلی دسته لرینین دشمنی دارما- داغین ایتمه لری گوستریلیر.
عمومیتله ستارخانین شجاعت و قهرمانلیغی حقینده اونلارلا بئله افسانه لر، داستانلار ایندییه کیمی خلقین دیلینده گزمکده دیر. ستارخانا اولان عموم خلق محبتی نین ان گوزل افاده سینی اوزمان خلق طرفیندن یارانیب سنگرلرده، کوچه لرده، مجلس، ییغینجاقلاردا اوخونان نغمه لرده داها آیدینلیغی ایله گوروروک. تاسف اولسونکه، خلقین ستارخان حقینده یاراتمیش اولدوغو داستانلار، ناغیل لارو نغمه لر هله ده توپلانیب کل حالیندا بوگونکو نسلیمیزین اختیارینا ویریلمه میشدیر. داهابیر تاسفلی جهت ده بوراسیندادیرکه، مشروطه انقلابی، تبریز حرکاتی، خصوصیله ستارخان حقینده یازیلمیش تاریخی اوچرک واری اثرلرین دیمک اولار اکثرینده اوزمان خلق و مجاهد شاعرلر طرفیندن دییلمیش شعرلردن آدبئله چکیلمیر. خلقین ادبی ارثینه بیرنوع قایغی سیزلیق حس اولونور. بورادا اوزمان خلق طرفیندن دییلمیش شعر و نغمه لرین بیرنچه سینی چتین لیکله اولسادا توپلایا بیلمیشیک. ساده دیلده دییلن بو خلق شعرلرینده ستارخانین و اونون سلاحداشلارینین یوکسک قهرمانلیق کیفیت لری تصویر اولونور. مثلا، همین شعرلردن بیرینده بئله دییلیرک ستارخان گه ییب قره نی،باغلاییب بندی، بره_نی،قویمور کناردان گله نی،باراکاللاه قاللاج اوغان مشروطه یه فراج اوغلان!
قید ایتمک لازمدیرکه، خلقین اؤزدیلینده، اؤز روحوندا دییلن بو شعرلرین بعضیلریندن تبریز حرکاتی زمانی شهرین کوچه و میدانلاریندا مجاهدلرین یوروشو زمانی حربی مارش کیمی ده استفاده اولونموشدور: ستارخانام حسن خان اوغلویام- بویوک انقلابین جوان اوغلویام.
ساریلدیم سلاحا جانیمدان کچدیم- انقلاب جامینین شربتین ایچدیم. یددی-سکگیز ایگیدیولداش داتاپدیم- کهرآتی مینیب سنگره چاپدیم. اوردولار داغیدیب- سنگرلر ییخدیم- تبریزی اوباشدان بوباشا چخدیم. اوزمان اجتماعی ساتیرا و سیاسی لیریکادا سرعتله انکشاف ایدیر، گورکملی آذربایجان ادیبی، متفکر میرزافتحعلی آخوندوفلا باشلایان مکتبین دوامچی لاری، رئالیست صنعتکارلار دورین مترقی ادبیاتینی یارادیرلار. شاعرلری هیجان و الهام گتیره ن، اونلارین یارادیجی لیغینی گیتدیکجه خلقین آرزو و طلب لرینه یاخینلاشدیران اساس عامل شبهه یوخدورکه، ستارخانین رهبرلیگی آلتینداگیدن خلق حرکاتی ایدی، مبارزه تاریخیمیزده شانلی صحیفه لر آچمیش اولان بوحرکات شاعرلره بلاواسطه تاثیرایدیر، اونلارین قلم لرینه ینی قدرت ویریردی. همین شاعرلر انقلابین غلبه سی اوچون، یازدیقلاری شعرلرله دیمک اولارکه، محمدعلی شاهین حاکمیتینی سارسیتماغا، مرتجع قوه لری افشا ایتمگه چالیشمیش و انقلابی یوکسلیشه کومک گوسترمیشلر.
ایران خلقلرینین انقلابی مبارزه سی، خصوصیله ستارخان حرکاتی معجزون ده یارادیجی لیغی نین فورملاشماسینا سبب اولموش، اونوانقلابی ساتیریک شعرلر یازماغا سوق ایتمیشدیر، محض بوندان سونرا او، مطلقیت علیهینه جسارتلی مبارزه بایراغی قالدیرمیش، اجتماعی عدالتین، بیرلیگین و معارفچی لیگین آلوولو جارچیسی اولموشدور. او، مشروطه انقلابی دورونده ایاغاقالخمیش قهرمان خلقین قدرتینه بویوک اینام بسله ییردی، خلق کتله سینی تاریخین اساس حرکت ویریجی قوه سی کیمی قیمت لندیریردی. او، ایران خلقلرینی اسارت و ظلم آلتیندا ساخلایان قاجار سلاله سینه، روس چاریزمی، انگلیس مستملکه چیلری و مستبد تورکیه سلطانینا قارشی آتش آچیردی، تبریزده ستارخانین رهبرلیگی آلتیندا گیدن انقلابی مبارزه آذربایجانین شمال حصه سینده یاشاییب یارادان مترقی یازیچی لارین دا دقتینی جلب ایتمیشدیر. بوجهتدن »ملا نصرالدین« جریانینا منسوب اولان یازیچی و شاعرلر، اوجمله دن جلیل محمدلی زاده، میرزاعلی اکبر صابر، محمدهادی، عباس صحت، علی نظمی، علیقلی غمگسار، محمدسعید اوردوبادی، عبداله شائق و باشقالاری خصوصیله فرقلنمیشلر. ۱۹۰۵- نجی ایل روس انقلابی نین تاثیریله شرقده، ایراندا باش ویرمیش انقلابی حرکات دا همین شاعرلرین یارادیجی لیق ایشینه تکان ویرمیش و بوباره ده ده اونلاری مهم اثرلر یازماغا روحلان دیرمیشدیر. اونلار شعرلرینده ایران انقلابینی آلقیشلاییر، انقلابین قارشی سیندا دوران بوتون دشمن جبهه نی، داخلی استبداد رژیمینی و اونون آرخاسیندا دوران امپریالیزمی افشاایدیردیلر. محمدهادینین »بیرایرانلی نین لیسانیندان«، »شراره یی روح«، »ترانه ظفر«، »بارقه ظفر پارلاییر استقبال بیزیمدیر«، »عیدیانه«، علی نظمی نین »گلیرم«، »انجمن«، »ایرانلیدیر«، »سپهدار اعظم حقینده«، »اشعار احرارانه«، و عباس صحتین »احمدین غیرتی« آدلی اثرلری محض بو دورون محصولودور.
شاعرلریمیزین بویوک اکثریتی نین ستارخانا حصرایتدیکلری اثرلرین هامیسیندان آیری- آیری لیقدا دانیشماق امکانی نین اولماماسینی نظره آلاراق عموما بونو دیمه لی ییک که، ابراهیم ذاکرین، مدینه گلگونون، اسماعیل حیدرزاده نین و باشقا شاعرلریمیزین اثر لرینده بویوک خلق قهرمانی سردار ملی ستارخانین انقلابی مبارزه سینی ترنم ایدن صمیمی فکرلرواردیر. اونلارین بیری ستارخانین حریت بایراقداری اولماسیندان، بیری رشادتیندن، بیری مردلیگیندن وباشقا کیفیتلریندن دانیشیر. ستارخان تکجه شاعرلرین الهام پریسینی دیله گتیرمه میشدیر. اونون قوجالیغی و قهرمانلیغی عاشق لریمیزین ده سوزونده و سازیندا اوزافاده سینی تاپمیشدیر. عاشق حسین جوانین »ستارخان داستانی« عاشق یارادیجی لیغیندا ستارخانین ترنم و تصویرینه بارزمثالدیر. نثر وشعرله یازیلمیش بود استانداستارخانین تبریزده کی دوگوش صحنه لرینین بیرحصه سی تصویر اولونور. اونون دشمنلر اوزرینده کی غلبه لری اؤز عکسینی تاپیر. شاعر داستانی نین لاپ اول لرینده ستارخانین خلق ایشینه اولان صداقتینی گوسترمک اوچون اونو محمدعلی شاهین سراییندا شاهلا گوروشدورور. ستارخانی پول و وظیفه ایله اوز توتدوغو یولوندان دوندرمگه چالیشان محمدعلی شاها ستارخان بئله جواب ویریر:
»سن که، تانییرسان آذربایجانی،قهرمانلار یوردو، اودلار مکانی
اونون بؤیوتدوگو قوچ ستارخانی،وطنی دشمنه ساتمارام اینان«

نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۰۵ آبان ۱۳۹۵ ساعت ۶:۳۰ ق.ظ

دیدگاه


+ 7 = دوازده