روستاهاي آذربايجان‌غربي؛ جاذبه‌هايي زيبا که داستان‌هاي کهن روايت مي‌کنند

آذربايجان غربي، سرزميني با طبيعتي دل‌انگيز و فرهنگي ريشه‌دار، از ديرباز به عنوان يکي از کهن‌ترين و زيباترين مناطق ايران شناخته مي‌شود. اين استان با برخورداري از روستاهايي تاريخي و چشم‌اندازهايي بکر، گنجينه‌اي ناب از تمدن، هنر، آيين و زيبايي‌هاي طبيعي را در دل خود جاي داده است. هر گوشه از اين ديار، داستاني از گذشته‌هاي دور را روايت مي‌کند و هر روستا، برگ زريني از دفتر پرشکوه تاريخ و فرهنگ ايران‌زمين است.
روستاهاي تاريخي و کهن اين استان همچنان اصالت و داشته‌هاي ارزشمند خود را حفظ کرده‌اند و همچون راوياني خاموش، براي هر مسافر و گردشگري از تاريخ، طبيعت و زيبايي‌هاي اين سرزمين سخن مي‌گويند. جاذبه‌هاي تاريخي و طبيعي ثبت‌شده در فهرست‌هاي ملي و جهاني، آبشارها، رودخانه‌ها و چشم‌اندازهاي بديع، همه گواهي روشن بر اين حقيقت‌اند که ديار اقوام و اديان، آلبومي زنده از تاريخ، فرهنگ و طبيعت ايران است.
کافي است در تاريخ هر يک از اين روستاها تأملي شود تا برگ‌هاي پربار آن از گنجينه‌هايي حکايت کنند که چشم هر گردشگر را خيره و ذهن هر پژوهشگري را متحير مي‌سازد. استان آذربايجان غربي با داشتن 49 روستاي هدف گردشگري، از ديرباز ميزبان مهمانان و مسافراني از نقاط مختلف کشور بوده است. افزون بر اين، وجود بيش از سه هزار روستا با تنوع قوميتي و جاذبه‌هاي تاريخي بي‌نظير، چهره‌اي متفاوت و غني به اين استان بخشيده است؛ هر يک از اين روستاها، روايتگر تاريخي کهن و آداب‌ورسومي بي‌مانند هستند.
بسياري از اين روستاها قدمتي چندصد تا چند هزار ساله دارند و زيبايي‌هاي طبيعي و فرهنگي‌شان در طول قرون متمادي، نظر هر بيننده‌اي را به خود جلب کرده است. روستاهاي چشم‌نوازي چون »بند، باراندوز، گورچين‌قلعه، امامزاده، سوله‌دوکل و شلمکان« در اروميه، »سهولان« در مهاباد، »باغچه‌جوق« در ماکو، »چورس« در چايپاره و»احمدآباد« در تکاب، تنها بخشي از روستاهاي ديدني و تاريخي اين استان هستند. بي‌ترديد مي‌توان گفت زيباترين تابلوهاي خلقت در اين ديار به نمايش گذاشته شده‌اند؛ چنان‌که روستاي 6 هزارساله »باراندوز« نمونه‌اي از شکوه بي‌پايان طبيعت و تاريخ آذربايجان غربي است.
باراندوز؛ روستاي 6 هزارساله، قلمرو باستاني سومرها و مانناها
در ميان روستاهاي ديدني و کهن آذربايجان غربي، روستاي تاريخي باراندوز در جنوب‌غربي اروميه جايگاهي ويژه دارد. اين روستاي زيبا که به‌ويژه در فصل پاييز جلوه‌اي تماشايي به خود مي‌گيرد، در فاصله 30 کيلومتري شهر اروميه واقع شده است. مسير منتهي به باراندوز با درختان سر به فلک کشيده و مراتعي که دامنه تپه‌ها را پوشانده‌اند، چشم‌اندازي دل‌انگيز و شاعرانه پديد آورده است.
باراندوز، روستايي با پيشينه‌اي 6 هزارساله است که از روزگاران کهن، محل سکونت تمدن‌ها و اقوامي همچون سومرها، هوري‌ها، قوتتي‌ها، اورارتوها، مانناها و مادها بوده است. اين تاريخ طولاني و پرافتخار، روحي زنده از گذشته‌هاي دور را در کالبد اين روستا جاري ساخته است.از ديگر جلوه‌هاي شاخص باراندوز، باغ‌هاي گسترده و سرسبز سيب آن است که آوازه‌شان در سراسر استان پيچيده است؛ تا آنجا که بسياري اين روستا را »نگين باغ‌هاي سيب آذربايجان‌غربي« مي‌نامند. در کنار زيبايي طبيعي، وجود آثار تاريخي متعدد در اين منطقه نيز جلوه‌اي ديگر از شکوه و قدمت آن را نشان مي‌دهد.
پل تاريخي باراندوز
پل تاريخي باراندوز يکي از مهم‌ترين آثار برجاي‌مانده از دوران قاجار است. اين پل با معماري منحصربه‌فرد خود، بر فراز رودخانه‌اي به همين نام ساخته شده و از جاذبه‌هاي ديدني روستا به شمار مي‌رود. طول پل حدود چهار متر و عرض آن پنج متر است و با ? چشمه بزرگ با قوس‌هاي جناغي و پنج چشمه کوچک با طاق‌هاي رومي، جلوه‌اي زيبا از هنر و مهندسي معماري ايراني را به نمايش مي‌گذارد.بي‌ترديد، باراندوز تنها يک روستا نيست؛ بلکه روايتي زنده از تاريخ، فرهنگ و طبيعت آذربايجان غربي است که هر گوشه‌اش داستاني از تمدن و زيبايي را بازگو مي‌کند.
تپه تاريخي باراندوز
دومين جاذبه شاخص روستاي باراندوز، تپه تاريخي باراندوز يا گوي‌تپه است. اثري ارزشمند با قدمتي بيش از ? هزار سال که از مهم‌ترين محوطه‌هاي باستاني آذربايجان‌غربي به‌شمار مي‌آيد. اين تپه، گواهي زنده از تمدن‌هاي کهن منطقه و نشاني روشن از حضور اقوام باستاني در اين سرزمين است.بر اساس يافته‌هاي باستان‌شناسي، در سال 1322 خورشيدي، در اين تپه تصوير »قيل‌قميش«بعنوان اسطوره نامدار سومريان و بابليان کشف شد. اثري که نشان‌دهنده‌ پيوندهاي تاريخي و فرهنگي اين منطقه با کهن‌ترين تمدن‌هاي بين‌النهرين است.گوي‌تپه باراندوز نه تنها يادگاري از روزگار دور، بلکه گنجينه‌اي ارزشمند از تاريخ بشريت است که هنوز رازهاي بسياري از گذشته را در دل خود نهفته دارد.
رودخانه باراندوز
از ديگر جلوه‌هاي طبيعي و گردشگري روستاي باراندوز، رودخانه باراندوز است. رودي زلال و پرآب که از رشته‌کوه‌هاي مرزي ايران، ترکيه و عراق سرچشمه مي‌گيرد. اين رود پس از پيمودن مسيرهاي پرپيچ‌وخم، وارد جلگه شده و دشت حاصلخيز بيل را سيراب مي‌کند. در ادامه مسير نيز زمين‌هاي کشاورزي و روستاهاي اطراف را آبياري کرده و نقش مهمي در رونق کشاورزي و حيات روستايي منطقه ايفا مي‌کند.
دخمه قبور شاهان اورارتو
در دل باراندوز، اثري تاريخي و رازآلود با نام دخمه قبور شاهان اورارتو وجود دارد که از ديگر جاذبه‌هاي ديدني اين روستا به شمار مي‌رود. اين دخمه‌ها که قدمت آن‌ها به حدود سه هزار سال پيش بازمي‌گردد، بر فراز تپه‌اي قرار دارند که امروزه با نام تپه شيرين‌وفرهاد شناخته مي‌شود. بر اساس پژوهش‌هاي تاريخي، اين مکان در دوران اورارتوها، به‌عنوان شهري کوچک و قلعه‌اي مستحکم در اوج اقتدار آن تمدن باستاني ساخته شده و آرامگاه پادشاهان و اشراف آن دوران بوده است.
آبشار باراندوز
در نزديکي روستاي باراندوز، آبشاري زيبا و چشم‌نواز جريان دارد که از ديگر جاذبه‌هاي طبيعي اين منطقه محسوب مي‌شود. اين آبشار در گذر زمان و بر اثر بارش‌هاي برف و باران پديد آمده و در ميان چشم‌اندازي سرسبز و دل‌انگيز، صحنه‌اي روح‌نواز از طبيعت بکر آذربايجان غربي را به نمايش مي‌گذارد.آبشار باراندوز، با صداي دلنشين و خنکاي مطبوع خود، يکي از محبوب‌ترين مقاصد گردشگران در فصول گرم سال است؛ جايي که آرامش، زيبايي و طراوت در کنار هم معنا مي‌يابند.
روستاي بند؛ نگيني با سه قرن در دامنه‌هاي اروميه
در ميان روستاهاي تاريخي و ديدني آذربايجان غربي، روستاي بند يکي از زيباترين و قديمي‌ترين سکونتگاه‌هاي منطقه به‌شمار مي‌رود. اين روستاي گردشگري که در مجاورت شهر اروميه قرار دارد، با قدمتي بيش از سه قرن، همچنان اصالت و هويت فرهنگي خود را حفظ کرده است.
روستاي بند در ميان دو کوه صخره‌اي و در امتداد دره‌اي دل‌انگيز واقع شده است، دره‌اي که رودخانه شهرچاي، يکي از مهم‌ترين رودخانه‌هاي اروميه، از ميان آن عبور مي‌کند و به اين روستا طراوت و زندگي بخشيده است.اين روستا از شمال به ميرآباد، از غرب به نوشان عليا و سفلي، از شرق به کليساي تاريخي سيرجانوسلو و بزوه، و از جنوب به شملکان محدود مي‌شود. موقعيت جغرافيايي خاص بند باعث شده است که از گذشته‌هاي دور، محل مبادله کالا و برپايي بازارهاي محلي منطقه اروميه باشد. ساختار خطي روستا در امتداد بستر رودخانه شهرچاي، بازتابي از پيوند ديرينه انسان و طبيعت در اين ناحيه است. ادامه در صفحه7
Arazazarbaijan.ejtemai@gmail.com