تشديد فرونشست در آينده نزديک؛ تمهيدات مقابله با فرونشست اجرا نمي‌شود

تابستان 1404 در حالي فرارسيده که بحران آب در ايران ديگر نه پنهان، نه هشدارآميز، بلکه به‌وضوح وباتمام عوارض خود نمايان شده است؛ از سدهاي نيمه‌جان و خالي تا سفره‌هاي زيرزميني که نشاني از حيات ندارند، و فرونشستي که هر روز گستره‌ جديدي از خاک ايران را در خود فرو مي‌برد. با وجود اين وضعيت بحراني، هنوز اقدام مؤثر و منسجمي از سوي نهادهاي مسئول براي مهار اين شرايط صورت نگرفته است.
حتي راهکارهاي ساده و قابل اجراي مانند ايجاد چاه‌هاي جذبي که مي‌توانند در هنگام بارش‌هاي سيلابي به تغذيه سفره‌هاي زيرزميني کمک کنند به‌کلي ناديده گرفته شده‌اند. در چنين شرايطي، سکوت و بي‌عملي، به‌روشني خود يکي از عوامل تشديد بحران به شمار مي‌آيد.
در رابطه با اين موضوع،دکتر علي بيت‌اللهي مشاور رييس سازمان حفاظت محيط زيست مي‌گويد: يکي از روش‌هاي اصلي براي استفاده از آب‌هاي سطحي، چه به صورت سيلاب، روان‌آب يا بارندگي‌هاي موضعي که در سطح معابر جمع مي‌شوند، بهره‌گيري از چاه‌هاي جذبي است. اين آب‌ها هم از نظر تردد مشکلاتي ايجاد مي‌کنند و هم در صورت عدم مديريت، به‌سادگي هدر مي‌روند و تبخير مي‌شوند. استفاده از چاه‌هاي جذبي در اين زمينه بسيار مؤثر است؛ چرا که هم به تقويت منابع آب زيرزميني کمک مي‌کند و هم موجب کاهش نرخ فرونشست زمين مي‌شود.
وي بيان کرد: اساساً يکي از راهکارهاي مهم براي کاهش خطر فرونشست، مکان‌يابي صحيح چاه‌هاي جذبي و تغذيه آن‌ها از طريق آب‌هاي سطحي است. با اين حال، متأسفانه در هيچ‌کجاي کشور، تأکيد مي‌کنم که در هيچ شهري چنين طرحي به‌صورت جامع و هدفمند اجرا نشده است. پيشنهاداتي در شهر اصفهان مطرح شده بود، اما متأسفانه آن‌ها نيز به سرانجام نرسيد.
مشاور رييس سازمان حفاظت محيط زيست تصريح کرد: با وجود اهميتي که چاه‌هاي جذبي دارند، توضيح مشخص و جامعي در مورد آن‌ها در سياست‌گذاري‌هاي مديريت منابع آب و مقابله با فرونشست وجود ندارد. اين در حالي است که يکي از اصلي‌ترين روش‌هاي مقابله با پديده فرونشست زمين همين چاه‌هاي جذبي هستند. در واقع تمهيدات مقابله با فرونشست زمين در کشور ما به طوري کلي اجرايي نشده است.
بيت‌اللهي با اشاره به آسيب ميراث فرهنگي کشور به دنبال فرونشست گفت: متاسفانه شاهد آسيب‌هاي جدي به آثار تاريخي هستيم و در محافل کارشناسي و تخصصي نيز بارها به اين مسئله اشاره شده، اما در عمل اقدام قابل توجهي براي کاهش اثرات فرونشست صورت نگرفته است.
وي افزود: براي اقدامات مقابله با فرونشست، قبل از هر چيز بايد تخصيص اعتبار انجام شود؛ امري که برعهده سازمان برنامه و بودجه است، اما متأسفانه اين کار به‌درستي پيش نمي‌رود. از سوي ديگر، مقابله مؤثر با فرونشست نيازمند پيگيري جدي و مداوم از سوي دستگاه‌هاي اجرايي، شهرداري‌ها و ساير نهادهاي ذي‌ربط است؛ موضوعي که اغلب پس از مدت کوتاهي فراموش مي‌شود و به مرور زمان از دستور کار خارج مي‌شود.
مشاور رييس سازمان حفاظت محيط زيست اضافه کرد: البته موضوع صرفاً به چاه‌هاي جذبي محدود نمي‌شود. شيوه‌هاي آبياري، نوع کشت و زرع، نحوه استفاده از فضاي سبز شهري و روش‌هاي آبياري آن، همگي از عواملي هستند که بايد در کنار هم بررسي شوند. متأسفانه هيچ‌يک از اين موارد به‌درستي در کارنامه عملکردي دستگاه‌هاي اجرايي ديده نمي‌شود.
بيت‌اللهي هشدار داد: متأسفانه پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد در آينده نزديک، فرونشست در بسياري از شهرها تشديد خواهد شد. اين مسئله طبيعي است، چرا که نسبت به سال گذشته با کاهش بارندگي مواجه بوده‌ايم.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از تسنيم،وي در پايان خاطرنشان کرد: در چنين شرايطي، حداقل همان راه‌حل‌هايي که شما نيز اشاره کرديد مانند بهره‌برداري از چاه‌هاي جذبي در زمان بارندگي‌هاي شديد پاييز و زمستان مي‌تواند بخشي از آب مصرف‌شده را جبران کند. اين حجم عظيم از آب که در فصل‌هاي بارندگي جاري مي‌شود، بدون هيچ بهره‌برداري مؤثري از دست مي‌رود.