تاکسیرانی ارومیه در حاشیه یا متن…!
علی رزم‌آرای
گروه فرهنگی: جا به جایی مسافر و حمل و نقل شهری یکی از تعیین کننده ترین شاخصههای روابط شهری و فرهنگ شهر نشینی می‌باشد. به طوری که مولفه هایی چون صرفه جویی درزمان مسیریابی و مکان‌یابی سریع و صحیح، شهرسازی استاندارد، میزان و نوع سوخت مصرفی و شدت و حجم ترافیک و…از مهم‌ترین جلوه‌های آن هستند. حال با توجه به اهمیت موضوع و همچنین فقدان امکانات زیرساختی و معین در حوزه حمل و نقل شهری در کلانشهر ارومیه مانند مترو یا قطار شهری و اتوبوس‌های تندرو (بی آر تی) و… به عنوان دهمین شهر بزرگ کشور و مرکز استان آذربایجان‌غربی به شرح ماجرا می‌پردازیم. در شهر ما ارومیه اگر خودروهای عبوری و شخصی و یا مسافرکشهای تمام شخصی با انواع مدل‌های متنوع از خودروهای ارزان قیمت و گران‌قیمت به داد مردم گرامی این شهر نرسند؛ جا به جایی مسافر در ابعاد و اندازه یک کلانشهر فلج میشود. چرا که ۴۰ درصد از تاکسیهای رسمی در حال فعالیت در این شهر، مثل زنبور تو سری خورده به دور خود یا خیابان‌های شهر، خالی و تک سرنشین می‌چرخند؛ کسی هم نیست (از اهالی شهر یا مسئولین مربوطه!) بپرسد که چرا چنین است؟ چرا در مقابل دیدگان پلیس راهنمایی و رانندگی در نقاط مختلف و پرتردد شهر و از آن بدتر در مقابل دیدگان مردم تخلفات آشکار رانندگی و حرفه‌ای مربوط به تاکسیرانی، از طرف صاحبان تاکسی‌ها انجام میشود ولی بازرسین و مأمورین کنترل وسایط حمل و نقل عمومی شهر از قبیل مأمورین رسمی و سیار سازمان فخیمه تاکسیرانی و حتی مأمورین راهنمایی و رانندگی حوصله برخورد با خاطیان را ندارند؟ ظهر یک روز بهاری در مسیر پنجراه به خیابان کاشانی تاکسیهای غیر خطی و به اصطلاح گردشی در ایستگاه مملو از مسافر پشت سر هم ردیف شده بودند. از قضا همه تاکسیهای به ردیف مرتب شده، مسیر خیابان امام را نشان می‌دادند. بنده که نویسنده این سطور هستم جزء مسافرین بودم که با مشاهده وضع موجود به افسری که در آن ساعت در پنجراه برای انجام وظیفه!؟ مستقر شده بود رو کردم و این چنین در خواست کمک کردم: که جناب سروان گوشزد کنید که این همه مسافر زمین مانده‌اند، مگر خیابان کاشانی جزء خیابان‌های این شهر نیست؟ مگر این خیابان مسیر مشخص محسوب نمیشود؟ با تعجب جواب شنیدم که: کله ظهری توهم حوصله داری‌ها؟ روزانه در مسیرهای مختلف خصوصا ًدر مسیر رفت و برگشت منزل از شهر چایی (ابتدای خیابان پاسداران) تا خیابان رودکی و غالباً در خودروهای شخصی مسافرکش، صحبت از مکارم تاکسیهای رسمی و نیمه رسمی تاکسیرانی محترم ارومیه است. یکی می‌گوید: آقا خیابان‌ها کم عرض هستند، در نتیجه ایستگاه تعریف شده‌ی ویژه‌ی تاکسی با رعایت اصول و پرهیز از ترافیک نداریم! نفر دیگر می‌گوید: خدا پدر این شخصی‌ها را (مسافرکشهای شخصی را) بیامرزد، این تاکسی‌ها که خدا را بنده نیستند، فقط سعدی، سعدی! و دیگری: چرا تاکسیرانی این همه مجوز تاکسی میدهد؛ این‌ها اغلب بازنشسته یا چند کاره‌اند و اصلا ً شغل اصلی این‌ها رانندگی نیست، این‌ها اصلا ً نیاز به کار با تاکسی ندارند! و خود راننده: مسئله‌ی اصلی صدور کارت شهری است. اگر این‌ها (تاکسی‌ها) کارشان را درست انجام بدهند، و از مسیرهای مشخص و راههای میانبر موجود و کوچه پس کوچه‌ها تردد کننده، صدور این کارت معنی دارد. این تصاویر در حالی شکل حروف به خود می‌گیرند که قرار است نویسنده این نوشتار در اسرع وقت به دفتر روزنامه و یا محل کار خود برسد. اما این اسرع وقت و دیگر اسرع وقت‌ها منوط به روان بودن جریان حمل و نقل شهری با وسایط نقلیه عمومی است. وسایط نقلیه عمومی؟ خودروهایی که به دلیل ارائه خدمات عمومی و حمل و نقل شهری از مزایایی سوخت (گاز و بنزین) ارزان‌تر و سهل‌الوصول تری نسبت به دیگر انواع خودروها، برخوردارند و تا زمزمه کلامی و عملی گرانی حامل‌های انرژی (گاز و بنزین) جریان پیدا می‌کند، می‌شوند ابنالوقت و آن خدمات عمومی و شهری و جا به جایی مناسب مسافر و … برای مدت نامعلومی جزء خیالات میشود.
وقتی از هر فرصتی برای چند برابر حساب کردن کرایه مسیرها و یا احیانا ً نرخ دربستی‌های از سر ناچاری و بعضا ً ضروری استفاده می‌کنند و یا به حساب و کتاب خودشان مسیر تعیین می‌کنند تا با صرف‌تر باشد (مسافت کمتر، کرایه بیشتر) تا آن اندازه به خود حق می‌دهند که هر طور میلشان کشید با مسافر برخورد کنند. احیانا ً مسافر را سوار نکرده پیاده کنند یا وسط مسیر عذرش را بخواهند و یا به خاطر ۵۰ تومان کمتر و بیشتر وسط خیابان فرمان خودرو مربوطه را به امان خدا رها کند و سر درگیری داشته باشد. همین زمزمه افزایش نرخ کرایه تاکسی در دو هفته اخیر! بلبشوی در میان رانندگان تاکسی راه انداخته و فرصت به دست داده است. مسیر مستقیم تا امروز بلا‌تغییر ۲۵۰ تومان بوده و هست! بنزین و گاز که افزایش نرخ پیدا کرد، زمزمه گرانی نرخ کرایه تاکسی نیز در سطح شهر بلند شد. حالا ۲۵۰ تومان مستقیم به استناد صحبت یکی از مدیران ارشد کلانشهر ارومیه ۳۵۰ تومان بدون اعلام نرخ و بعضی از مسیرها دل بخواهی محاسبه میشود. البته اگر به صندوق عقب تاکسیهای مسیر خیابان سعدی و رودکی دقت شود از حالا نرخ ۵۰۰ تومان را با پیش دستی بر صندوق خودرو مربوطه حک و اصلاح کردهاند.
از سوی رانندگان تاکسی هم مطالباتی از سازمان مربوطه خود دارند و مطرح می‌کنند که بر حق است: سهمیه لاستیک و قطعات یدکی، افزایش زمان‌مند نرخ کرایه‌ها و ساماندهی صدور مجوز تاکسی و… حالا اینجاست که یک سوال گردن کلفت خود نمایی می‌کند: فلسفهی وجودی سازمان به نام تاکسیرانی در مدیریت حمل و نقل کلانشهر ارومیه چیست؟ فقط تأسیس شدهاست که تأسیس شده باشد یا نه با عدم رسیدگی و نظارت سریع و به جا، بار ایجاد مشکلات با آخرین متد برای متنوع شدن زندگی روزمره مردم را به دوش بکشد. پر واضح است که نه! به حق نمی‌توان از تلاشهای انجام شده از سوی این سازمان، هم تا به امروز گذشت. اما این تلاش‌ها کافی به نظر نمی‌رسد که این چنین کلاف پیچیده‌ای در عرصه حمل و نقل کلانشهر ارومیه ایجاد شدهاست. اگر آسیب‌شناسی ساختار حمل و نقل شهری ارومیه مورد بررسی قرار گیرد، فهرست زیر نمایان می‌گردد:۱- تاکسیهای خطی، نبودن ایستگاه معین و مشخص، بدون ایجاد ترافیک. ۲- تاکسیهای گردشی، عدم اشغال ایستگاه‌های موجود و مشخص فعلی از طرف این تاکسی‌ها و گردش مداوم آن‌ها. ۳- نظارت و کنترل تاکسی‌ها که خالی تردد کرده و فاقد فعالیت هستند، ماحصل تردد این‌گونه تاکسی‌ها فقط ترافیک، مصرف سوخت و آلودگی‌ها هوا است ۴- کنترل کرایه تاکسی‌ها و مسیردهی مناسب به ازای نرخ کرایه مناسب. برای مثال مسیر پنجراه تا میدان نبوت (شهرچایی) مسیر رفت یکجا ۲۵۰ تومان محاسبه میشود ولی مسیر برگشت تا میدان انقلاب (ایالت) یک مسیر و مسیر کوتاه میدان انقلاب تا پنجراه هم یک مسیر جداگانه دیگر، که روی هم ۵۰۰ تومان محاسبه میشود. در حالی که در دفترچه‌های نرخ مصوب سازمان به شکل دقیق نرخ این مسیر شفاف سازی شده است. ۵- نظارت و کنترل بر تاکسیهای که راکد در مقابل ترمینال‌های شهرستان و روستایی صف کشیده‌اند و منتظر مسافر دربست هستند. ۶- سخت‌گیری در نحوی مصرف سهمیه سوخت تاکسی‌ها. ۷- معرفی و تشویق رانندگانی که صادقانه در خدمت دستگاه حمل و نقل شهری هستند. به حال ساماندهی دستگاه حمل و نقل شهری و در این چهارچوب تاکسیهای تحت نظارت سازمان تاکسیرانی تأثیر به سزای در کنترل حجم ترافیک شهری و تسهیل رفت و آمد شهروندان در بازه زمانی مناسب و سریع‌تر را داراست. ساماندهی دقیق و مدیریت هوشمندانه‌ی مجموعه حمل و نقل شهری می‌تواند از تردد بی جا و غیر ضروری خودروهای شخصی (غیرمسافرکش) توسط شهروندان بکاهد و هرچه بیشتر آنان را به استفاده از وسایط نقلیه‌عمومی ترغیب نماید. امید است که مدیریت حمل و نقل شهری کلانشهر ارومیه از چشم‌انداز یک کلانشهر و یک مرکز استان به این امور نظر کنند.
نوشته شده توسط admin در سه شنبه, ۳۰ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۴:۰۹ ق.ظ
