بی ین آلما آتماسی

دوکتور مرتضی مجدفر
آنا دیلیمیز:دوز گونش گویون اورتاسیندا دایانمیشدی کی، داغین اتگینه یئتیشدیم. آت ائوییه سینین اوغلونو گوردو کده، اوجا سسله کیشنه دی. آتدان دوشدوم، آت اؤزونو اوغلانا یئتیردی و اونون اوز-گؤزینی ایی له دی.
قویونلار داغین دوشونده اوتلاییردیلار و دایانمادان اوت یئییردیلر: سود امر اوشاق، آناسینین دؤشوندن سوت یئدیگی کیمی. سحر یئدیگیم چؤره یین بایاتی، همان پئندیر؛ بیرده نئچه فال گیرد کان ایچی وارایدی. اونونلا ناهار یئمگه یولداش اولدوم. ناهار یئیه-یئیه اویان-بویاندان دانیشیردیق.
دانیشیقلارین دیبی باشی یوخ ایدی. . هر باجادان سؤز آچیردیق. سؤزلز چوخ قات-قاریشیق ایدی. اوغلان دئییردی کی بو داغین ایچی بوشدو، اینانمیرسان باخ، گؤر! سونرا بیر نئچه دؤنه داغین اتگینده کی گؤی-چمنلرین اوستونده آتیلیب، دوشدو و داغ بوش طبیل کیمی سس وئردی. من ده بیر، ایکی دفعه داغا یوموروق ووردوم. داغ دا اوغلان دئیه ن کیمی سسلنمگه باشلادی.
سحردن دولانماقدا ایدیم. یورغون-آرغین اولموشدوم. یئریییب کنده گئتمگه، حتی چوبان اوغلانلا دانیشماغا قودرتیم یوخ ایدی. ائله اونا گؤره، داغین اتگینده دوشوب یاتدیم. نئچه ساعات یاتماغیمی بیلمه دیم. بدنیم اولو کیمی اولموشدو. آنجاق، چوبان اوغلان منی یوخودان اویادان زمان، گونش افقده گیزلنمگه حاضیر لانیردی.
اوغلان، اویان-بویانا یاییلاق قویون-قوزولاری بیر یئره ییغماغا باشلادی. بوزمان، چوبانبن ایتی ده، محکم سسله، قیریق-قیریق هورمگه باشلادی. اونون قدرتلی سسینی ائشیده ن حیوانلار، هئچ بیری، صفدن اوزاق دوشمگی روا بیلمیردیلر.چوبان اوغلان، قویون-قوزولاری قاباغینا قاتدی و اونلارا “هو-هو” دئیه، بیرلیکده کنده ساری یوللاندیق. قویون سوروسو داغدان آشاغی یئنن واخت، اونلارین گؤتوردویو قدملرین سسیندن ریتملی بیر نغمه و یئری بوروین توز-تورپاق گؤیلره قالخمیشدی. قویونلارین بعضی سی نین بوینونا باغلانان زینقروو ایسه بو نغمه داها دا گؤزه للشمیشدی. بیز کنده یئتیشن زمان، گونش یاتمیشدی . کندین میدانچاسیندا اولان قهوه خانادا، کندلیلر بیر ایستیکان چای ایچمکله، گونده لیک یورغونلوقلارینی، جانلاریندان چیخارماق ایسته ییردیلر. منی ده اؤز یانلارینا چاغیردیلار. چوبان اوغلاندا، سوروسونو پیه ده یئرلشدیر مگه گئتدی.قهوه خانادا اوتوران کیشی لر، اذان دان سونرا کی توی دان دانیشیردیلار. منی ده تویا چاغیردیلار. مئیدانچا دا اولان گؤلون سویوندا ال-اوزومو یودوم و یئنه ده قهوه خانانین قاباغینا دؤشه نیلن تخت لرین اوستونده اوتوردوم. اذان سسی کندین بالاجا مسجدیندن گؤیه قوزانمیشدی.
ائله بیل نئچه نفر بیرلیکده اذان دئییردیلر. ایکینجی چاییمی ایچمه میشدیم کی، گؤردوم گلینی گتیریرلر. گلین گوللو-بزه نکلی آغ پالتارلارلا- گئیینمیشدی. اونو، آغ بیر آت اوستونه میندیر میشدیلر.
آتین بدنین ایسه، قئرمزی چیت پارچالارلا اؤرتموشدولر. اوننان بیاز داللیق، بی یی و ساغ-سولوندا اولان ایکی جوان اوغلانی دا گؤرمک اولوردو. بیگ، بدنبنه دار اولان قارا کوت شالوار، هم ده یاخاسیز آغ کؤینک، گئیمیشدی. گلینی بیر چوخ کند آرواد، اوشاغی، بیرده نئچه کیشی توی ائوینه آپاریردیلار.
قهوه خانا قاباغیندان کئچن زمان، قهوه ده اولانلارین هامیسی تویا گئدنلرین صفینه قاریشدیلار. دسته نین قاباغیندا، بیر عاشیق، چالیب اوخوماقدا ایدی. او، موختلیف ماهنی لار اوخوردو و جور به جور هاوالار چالیردی.
توی ائوینه نئچه آددیم قالمیشدی. یاز دا اؤز توی پاییسینی یوللادی. یاغیش بالا-بالا، داملالاری ایله کند ائو-ائشیکلرینی یاشالدیردی. یاغیشین یاغماسی ایله، یئنه ده یاز فصلی نین طراوتی، اوره کلری اوخشاییر، شنلندیریردی.
توی ائوینده، یئکه-یئکه قازانلاری اوجاق اوستونه قویموشدولار. بی-گلین اؤز یئرلرینده اوتورموشدولار و قوناقلار حیه طین، دام-دووارین دورد بیر یانینی دولدورموشدولار. آشیق یورولمادان چالیردی. هره بیر ماهنینین اوخونماسینی طلب ائدیردی. اودا، هئچ کسین سؤزونو جواب سیز قویموردو. آنجاق، آشیقین اوخودوقو ماهنی لاری هئچ بیر زمان من، باشقا یئرلرده ائشیتمه میشدیم. او اوخودوغو نغمه لرین ان چوخونو بیرینجی دفعه اولاراق، ائشیدیردیم. عاشیق اوخویان ماهنی لارین، آنجاق بیری یادیمدا قالیبدیر. بیلمیرم نییه اونلارین هامیسینی یادیمدا ساخلایا بیلمه دیم.
آشیغین اوخودوغو ماهنی لاردان یادیمدا قالانی، ائله بیل یاز هاققیندا ایدی. او، اوخوردو:
اکینچی الیله، داغ اتگینده / پاییزدا اکیلن، جاوان گیلانار،یازدا بسله نر، آغ چیچکینده / یایدا میوه وئره ر، قیرمیزی گول نارچکیلن امکله آچیلار گوللر / دالغالانار چولده، ساری سونبوللرباغلاردا گؤیه ره ن عطیرلی گولپر/آیدینلادیب گؤزو، کؤنولو اوخشارپالچیق داخمالاردا، بؤیوین قیزلار/یابانی چیچکلر، ساری اولدوزلاریاغیشلی پاییزلار، گونشلی یازلار/بو قارا تورپاغی ائده رلر گول زار…اونلار کی دونیادان چوخ تئز کؤچرلر/خرمنلری دؤیوب، بوغدا بیچرلرقارا چؤره ک یئییب، شورسو ایچرلر/بیر گون کور یوخودان اولارلار اویاخ!
سحر نسیمی ایله گوللنن اوتلاق،/چمن ده آچیلان سوسنی زانباق
دونیانی بزه یین امکدیر آنجاق/اولمازسا قارا قیشلار، گوللنمز یازلار!
تویدا اولان جوان اوغلانلار، به یه ده بیر نئچه دنه قیرمیزی آلما گتیردیلر. آلما آتما مراسیمی نین نئجه اولدوغون ائشیتمیشدیم، آنجاق یاخیندان گؤرمه میشدیم. بی آلمانی الینه آلان زامان، یئنه ده عاشیق اوخوماغا باشلادی:
آل آلما، دژرد اولایدی/دوشمنه درد اولایدی
بو آلمانین صاحیبی/سئودیگیم مرد اولایدی
آلما آتدیم نارلیغا/گوونمه بو وارلیغا
گؤزه للیک سندن گئده ر/الین دوشر دارلیغا…
بی آلمانی، الینده یوخلادی، سونرا اونو گلینه ساری آتدی. آلما بی ین الیندن قورتاردی و برک منیم آلنیما دگدی… او، باشقا بیر آلما گؤتوردو و آتدی؛ آنجاق یئنه ده منه دگدی.
مجلیس ده اولانلارین هامیسی گولدولر. اوچونجو آلما اوزومه دگن زمان، آنامین سسی، منی اؤزومه گتیردی.
گؤزلریمی آچدیم، گؤردیم آنام الینی اوزومه قویوب، دئییر: اوغول، دور! بئواخت دیر، ایشیندن قالارسان… .پنجره دن اوتاغیما دولان توستونو کوکسومه دولدوردوم و ماشینلارین های-کویلو سسلرینی، اوره ک دردی ایله دینله یره ک، یئریمدن آیاغا قالخدیم. دووارداکی تقویم اوزه ره، یاز فصلی ایدی. آنجاق، آغاجلارین یارپاقلارینا، کدر توزو قونموشدور.