باید و نبایدهای جوانان در عصر انفجار اطلاعات

گروه اجتماعی:انفجارجمعیت در کنار انبوه اطلاعات یکی از موضوعاتی است که گریبانگیر جوامع شده و در این راستا کشورهای در حال توسعه در کنار تمام مزایای آن ، بیشترین آسیب ها را از آن می بینند بویژه اینکه بیشترین جمعیت این کشورها را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند.
در کنار توسعه تکنولوژی و سیل خروشانی از اطلاعات که در شبکه ها و فضاهای مجازی در حال انتقال است، مردم نیز به ناچار باید خود را در این سیل خروشان رها کنند، اما اینکه این سیل آن_ها را به کجا خواهد برد، چه خطراتی آن ها را تهدید خواهد کرد و آیا سالم به مکانی امن خواهند رسید، جای بحث دارد.
انفجار اطلاعات سیر تحول و پیشرفت علوم و فنون در عصر حاضر شتابی روزافزون یافته است.
امروزه فناوری های نوین بیشتر از گذشته زندگی انسان ها را تغییر داده و آنها را وابسته به خود کرده، تکنولوژی های اطلاعاتی هر روزه با ابداعی نوین اطلاعات بیشتر و بیشتری را در اختیار مخاطبان قرار می دهد.
البته اطلاعات نقش مهم و حیاتی در زندگی انسان ها دارد که البته این اثرات هم جنبه منفی می_تواند داشته باشد و هم مثبت، تطابق با اثرات اطلاعات در تمام جوامع لازم و ضروری است بویژه در کشورهای در حال توسعه و جهان سوم چرا که جمعیت بسیاری از این کشورها را جوانان و نوجوانان تشکیل می دهند و به مراتب اثرات آن در چنین جوامعی بیشتر خواهد بود. بر این اساس لازم است تا کارشناسان در این زمینه ورود و این مساله را مدیریت کنند.
در اینکه مردم ناچارند در سیل خروشان اطلاعات قرار گیرند و همگام با جهان امروز و انفجار اطلاعات حرکت کنند، شکی نیست، اما سووال این است که در مسیر این سیل خروشان چه امکاناتی قرار داده ایم تا این سیل نوجوانان و جوانان ما را به کام خود فرو نبرد.
برخی از کارشناسان بر این باورند که انفجار اطلاعات علاوه بر مزایایی از جمله افزایش قدرت یادگیری، هوش اقتصادی، نوآوری و حمایت اجتماعی در افراد بویژه جوانان و نوجوانان، آثار مخربی از جمله احساس تنهایی، کاهش حیا پرخاشگری و عشق های مجازی دارد براین اساس لازم است تا رشته های روانشناسی در قالب رشته های بین رشته ای در کشور بوجود آمده و در تمام تصمیم گیری های کشور از توان علمی و وجود روانشناسان استفاده شود.برخی از کارشناسان نیز بر این باور هستند که آموزش خویشتنداری باید به فرزندانمان در مدارس و آموزشگاه ها ارائه شود و والدین نیز قبل از ازدواج یا فرزنددار شدن برنامه ریزی های لازم را در این زمینه اتخاذ کنند تا بعدها دچار مشکل نشوند.
دکتر »مجید صفاری نیا« دانشیار روانشناسی دانشگاه، مشاور خانواده و عضو انجمن علوم روانشناختی آمریکا گفت: در یک دهه اخیر در دنیا رشته ای تاسیس شد به نام روانشناسی فضای مجازی که یک رشته، بین رشته ای است.
در غرب توسعه انفورماتیک اتفاق می افتد و رشته های دانشگاهی در کلان آن ایجاد می شود تا اثرات توسعه نرم در زندگی افراد قابل پیش بینی بوده و برنامه های آموزشی لازم در بخش پیشگیری و همچنین کم رنگ کردن اثرات منفی آن قابل مشاهده باشد اما این اتفاق در جامعه ما نمی افتد و این مساله یکی از موضوعاتی است که کشور ما را تهدید می کند.
صفاری نیا یکی از مشکلات کشور را نداشتن رشته های بین رشته ای حقیقی و علمی انفجار اطلاعات با ویژگی های روانشناختی و اجتماعی دانست و گفت: در این زمینه در کشور خلاء وجود دارد.
وی از دیگر تهدیدات انفجار اطلاعات را کاهش تعاملات اجتماعی عنوان کرد و گفت: هر چند مسائل اقتصادی نیز منجر به کاهش تعاملات شده و فرزندان کمتر از گذشته علاقمند به دید و بازدید هستند اما وجود شبکه های اجتماعی و تعاملات مجازی نیز در این زمینه تاثیرگذار بوده و احساس تنهایی بیشتر را برای ما به ارمغان آورده است.صفاری نیا اضافه کرد: اگر این تهدیدها را جدی نگیریم، احساس تنهایی را ایجاد می کند و در برخی افراد احساس وابستگی به فضاهای مجازی را ایجاد می کند ، هر یک از والدین و فرزندان در شبکه های اجتماعی خود قرار دارند یا هر فردی در اتاق خود در شبکه های اجتماعی به سر می برد و صمیمت در خانواده را کاهش می_دهد.
وی پرخاشگری را از تهدیدهای انفجار اطاعات دانست و گفت: دیدن بازی های پرخاشگرانه همانند رابطه مصرف سیگار با سرطان است ، ایجاد ناکامی های مجازی، روابط فرازناشویی، کاهش حیا و خویشتنداری و عشق_های مجازی از دیگر تهدیدات انفجار اطلاعات است.
وی با تاکید بر اینکه با کمی دوراندیشی می_توان جلوی بسیاری از این تهدیدها را گرفت، گفت: طبیعت انسان است که دارای نیروهای غریزی است براین اساس به سمت این طبیعت سوق می_یاید از سوی دیگر طراحان برخی از شبکه های جنسی با آگاهی از ویژگی های مغزی انسان، این شبکه ها را طراحی می کنند به همین دلیل در برخورد با جنبه های فنی انفجار اطلاعات هم دانش و هم امکانات داریم نه اینکه نمی خواهیم اقدامی انجام دهیم اما وقت و فرصت کافی نداریم.این مشاور خانواده و عضو انجمن علوم روانشناختی آمریکا اضافه کرد: از مسائل منفی انفجار اطلاعات این است که تهدیدهای آن در جهان سوم بیشتر از تهدیدهایی است که در جوامع غرب وجود دارد، جوامع غرب به تکنولوژی، فراوانی اطلاعات و ابزارهای فنی مباجث روانشناختی و علوم اجتماعی توجه می_کنند.صفاری نیا با اشاره به اینکه آموزش های لازم در این زمینه باید در مدارس و کتاب های درسی ارائه شود، به تشکیل کمیته سلامت اجتماعی در سطح چند وزیر اشاره کرد و گفت: برنامه پیشگیری با محور آموزش، آگاه سازی و ارائه پیام واقعی باید انجام شود، از آن جایی که فرزندان ما با هوش هستند باید کارهای فوق برنامه برای آن ها در مدارس طراحی شود و مهارت های اجتماعی از سوی معلمان و والدین به آن ها منتقل شود.
این دانشیار دانشگاه گفت: بسیاری از مسائل اجتماعی مثل ترافیک، ازدحام، احساس تهدید در مترو و محیط زیست، باید امروزه با رویکرد روانشناختی مورد بررسی قرار گیرد.
صفاری نیا به گماردن وزیر خوشبختی در امارات اشاره کرد و گفت: باید رد پای روانشناسی در نهادها و سازمان ها دیده شود این در حالی است که در کشور از بین ۷۵ وزیر و روسای سازمان ها، یک نفر هم روانشناسی تحصیل نکرده و از بین ۲۰۰ نماینده مجلس شورای اسلامی یک نفر روانشناس نیست و در کمیسیون سلامت مجلس و کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی نیز روانشناسان حضور ندارد و همه این_ها در حالی است که عرصه آسیب ها گسترش یافته و ادامه دارد.
وی تاکید کرد: از سوی دیگر محدود کردن مردم و گرفتن آزادی آن ها سبب می شود تا مردم واکنش نشان داده و جنس واکنش در مسیر دیگری بیفتد، اعتقاد بر این است که باید حقیقت را به مردم گفت و اگر ما نگوییم، آن ها در کانال_های دیگر حقیقت را جستجو می کنند ، به همین دلیل باید اطلاعات را شفاف به مردم ارائه کرد چون مخاطب ما هوشمند و هوشیار است.
وی با بیان اینکه ورود اطلاعات در فضای مجازی موجب تغییر در جامعه می شود، افزود: این تغییرات در افراد جامعه استرس بوجود خواهد آورد و برای جلوگیری از آسیب های ناشی از آن باید برنامه ریزی کرد.