اود گونو ایدی
حاضیرلایان:اکبرسعادت
یومورتانی گویچک گوللو بویاردیق،
چاققیشدیریب، سینانلارین سویاردیق،
اویناماقدان بیرجه مگر دویاردیق،
علی منه یاشیل آششیق وئرردی،
ایرضا(رضا) منه نووروز گولو درردی.
آنا دیلیمیز:اود گونو ایدی…گون اورتا چاغی اوزونو یورغون اولاراق اورمونون ائللر باغی نین بیر بوجاغیندا چمن لرین اوستونه سالدی.گونون ایستی سی لاپ باشینی داغلاییردی.پارکین ایشچی لری چمن لری یونگولله دیر دیلر.اوزانیب گوزلرینی یومدو.مورگوله نر کن خیال قوشو ۲۳ایل اونجه یه اوچدو.تازا گنجلیک چاغینا چاتیردی.۱۳۹۵ اینجی ایل ایدی.
نوروز سوزونون معناسی »یئنی گون« دئمکدیر. بیر چوخ شرق خالقلاری کیمی آذربایجان خالقیدا قدیم زامانلاردان باشلایاراق گئجیله گوندوزون برابرلشدییی۲۱ مارت گونونو یازین گلمه سی ایله علاقه دار اولاراق خصوصی قایغی گوستریرلر. هامی اونون گلیشینی بایرام ائدیر. ائو ـ ائشیک سلیقهیه سالینیر.
اینسانلار تزه پالتار گئییر، یومورتا بویاییر، شیرنییات هازیرلاییرلار. کوسولولر باریشیر، اینسانلار قوهوم ـ قونشوسونو بیر ـ بیرینه قوناق چاغیریرلار. نوروز چرشنبلرینده تونقال قالانیر، شنلیکلر کئچیریلیر. سازیمیز، سوزوموز بوبایرامی ترنم ائدیر.
اسکی چاغ لاردان بری ، یئنی ایلین قارشیلاماق تورن و شنلیک لری آذربایجان دا اوزل دب و یاراشیق لارلا گئچیرلنیر. بایرام آیین دا دورد چرشنبه میز وار ،ایلک چرشنبه »قره چرشنبه« یا »یالانچی چرشنبه« آدلانیب، بو چرشنبه گونونه »چیلله قووان« دا آد وئریب لر.ایکینجی چرشنبه »کول چرشنبه« سی ، اوچونجی چرشنبه »موشتولوق چرشنبه« سی و دوردونجی ایلین» سون چرشنبه« سی یا »توپراق چرشنبه« آدلانیب.سون چرشنبه نین آخشامی»چرشنبه آخشامی« آذربایجان خالقی نین یانیندا اوزل بیر یئری وار…
آذربایجان تورکلرینین خالق تقویمینه گوره، قیش فصلینین آخیرینجی آیی بوز آیی دیر. بوز آیی فئورال ین ۲۲- دن مارت آیینین ۲۱ نه قدر داوام ائدیر. بو آیدا هاوالار تئز تئز بوزاریر، گاه یاغیش یاغیر، گاه دا گون چیخیر. بونا گوره ده اولو بابالاریمیز بوز آیی دورد چرشنبهیه بولوبلر.نووروز بیرینجی سو چرشنبه سی آدلاندیریلیردی. ینی باهارا دوغرو چایلارین آزاجیق بوز باغلایان یئرلری اریگیب چایلارا توکولور. تورپاق یاواش-یاواش ایسلانماغا باشلاییر. قیزلار بولاقلاردان سرین، شیرین سو گتیرردیلر، ائوین اطرافینا چیله یهردیلر، اوزلرینی یویاردیلار.
سیزه بیر سوز دئییم، من اوزوم دونیانی گزنده هارادا بیر گوزل بولاق گورموشمسه، اوزومو یوموشام کی، بیر آز گوزللشیم.
شال ایسته دیم من ده، ائوده آغلادیم، بیر شال آلیب تئز بئلیمه باغلادیم، قولامگیله قاچدیم، شالی ساللادیم، فاطما خالا منه جوراب باغلادی، خان ننه می یادا سالیب آغلادی. ایکینجیسی اود چرشنبه سی آدلانیر. اونا گوره کی، باهارا دوغرو گونش یاواش-یاواش تورپاغی قیزدیریر، ایسیندیریر، اونو یاراتماق اوچون حاضیرلاییر. اود چرشنبه سینده تونقاللار قالایاردیلار. هر عاییله عوضوونون آدینا بیر دنه شام یاندیراردیلار. خونچالار دوزلدیلردی. بایرام یئلی چارداخلاری ییخاندا، نووروزگولو، قار چیچگی چیخاندا، آغ بولودلار کوینکلرین سیخاندا، بیزدن ده بیر یاد ائله ین ساغ اولسون، دردلریمیز قوی دیکلسین، داغ اولسون.
اینسانلار تا قدیم واختلاردان تورپاغی ایسیدن گونشی، اونون یئردکی رمزی اولان اودو موقدس سایمیشلار. دوشونموشلرکی، اینسانلار گونشی و اودو نه قدر عزیز له سه لر، اوخشاسالار طبیعت اوقدر تئز ایسینر. اود چرشنبه سی ایله علاقه دار نغمه لر، روایتلرده یارانمیشدیر. اود چرشنبه سی گونونده آداملار هوندور بیر یئرده تونقال قالایاردیلار. تونقالین دووره سینه توپلاشیب گونشین چیخماسینی گوزلییردیلر. گونش دوغاندا اونلار »قودو ـ قودو« ماهنیسینی اوخویوب، تونقالین اطرافیندا دووره وورار. اوز مشعل لرینی یاندیریب اوجاقلارینی یاندیرماق اوچون ائوه تلسردیلر.
یومورتا دؤیوشدورمه
بایرام گونلرینده ایکینجی چرشنبهدن سونرا گئچیدلرده، کوچه باشلاریندا و بلیرلی یئرلرده توپلانان اوشاقلار، گنجلر سوغان قابیغی و یا سامانلا بویانان یومورتالاری دویوشدورورلر(توققوشدورارلار).
شهریار»حئیدر بابایا سلام« شئعرینده بیزیم سطیرلرله آنلاتدیغیمیز بو اولایی بیر نئچه میصراعلا اینجی کیمی دوزموشدور.
یومورتانی گویچک گوللو بویاردیق،
چاققیشدیریب، سینانلارین سویاردیق،
اویناماقدان بیرجه مگر دویاردیق،
علی منه یاشیل آششیق وئرردی،
ایرضا(رضا) منه نووروز گولو درردی.
بیر نئچه اونودولموش دب لریمیز:
توولاما:چرشنبه آخشامی گنج اوغلانلار شنلیکلرین داها آرتیریب، گوزهل منظرلرله کونوللری اوخشاماقچین توولاما توولاییب، تاماشا ائدهنلری سئویندیرهرلر. توولاما برک سیمدن توخونولموش کیچیک سبده اوخشار بیر نسنهدیر کی اوست دستهسینه اوزون بیر زنجیر باغلانار.
توولامانین ایچین کوزهرمیش کومورله دولدوروب بیر تیکه آلمینیوم تیکهسی ده آتیب بیر نفر آرالیقدا دوروب توولامانی توولار، کومورلر یئلنمک اثرینده آرتیق حرارت تاپیب آلمینیوم تیکهسی اریدیکجه قیغیلجیملاریندان گوزلر اوخشایان گوزهل شکیللرتورهنیب اطرافا یاییلدیقجا هامیلارین باخشین اوزونه ساری چکر.
توولامانین یانیندا تاراققا، ال بومو، فیشفیشا و … سس تورهدن مادهلرده پاتلادارلار. قورشاق ساللاما:قورشاق یا شال ساللاما دبی بو گون شهرلرده ایتیب باتسادا چوخلو کندلرده هله ده وارلیغینا داوام وئرمکدهدیر. بو دبی یئرینه یئتیرنلر بیر بولومو آداخلی اوغلانلارلا قیزلارا وورولان اوغلانلار اولور. اوغلان آداخلیسی یا سئودییی قیزین ائولرینین دامینا چیخیب، اورهیینده نییت ائدیب، شال یا قورشاغی دامین باجاسیندان یا پنجرهسیندن آشاغی ساللاییب، ائو یییهسی قورشاق ساللایانی تانیماغا چالیشمادان ساللانان قورشاغا الیندن گلن قدر هدیه باغلا. هدیهلر جوراب، کوینکلیک، چرشنبه یئمیشی، یومورتا و … اولار.
آنجاق ائولرینده آداخلی یا گنج قیزلاری اولانلار قیزلارینین دَیرین آرتیرماق اوچون (شال یییهسی قیزلارینین آداخلیسی اولار دییه)، یاخشی دَیرلی بیر هدیه باغلارلار.
قورشاق ساللایان کیمسهده باغلانان پایا گوره اورهیینده توتدوغو نییتی یوزار.بعضی ائولرده گولمک اوچون ائو یییهسی بئله بیر سوزده دئیهر: (اوغلان قیزیم چوخدور، ایستهسن بیرین باغلیییم شالیان) بعضن ده ائوین آناسی شالا بیر پای باغلایاندا بئله دییهر :_ بالا یومورتا باغلادیم/_ ایستهمیرم /_ پول باغلادیم / _ ایستهمیرم/ _ یاخشی قیزی باغلادیم چک آپار.
بو سوزون آردیجا ائوده اولانلار هامیسی گولوشوب گئجهلرین شن کئچیرهرلر. قورشاق ساللایانلارین بعضیلری باشقا نییتلرله بو ایشی گورهرلر، گاهدان دا قورشاق ساللاماقلا بیرگه دانیشلان سوزلره قولاق وئریب نییت ائدرلر. خالقین بونا اینامی وار کی ایلین سون چرشنبهسی ائشیدیلن یاراماز سوزلر یئنی ایلین باشا- باشیندا سوز ائشیدهنین یاشاییشیندا تاثیر بوراخا بیلر، ائله اونا گوره هامی بو گئجهده پیس، یاراماز سوزلر دانیشماقدان چکینهرلر.
نوشته شده توسط admin در چهارشنبه, ۱۱ اسفند ۱۳۹۵ ساعت ۶:۱۰ ق.ظ