از هویتبخشی به شبکههای تلویزیونی تا جلوگیری از موازیکاری در سیما
مجتبی برزگر
گروه فرهنگی: چند روزی از انتصابات اخیر صدا و سیما در چند بخش میگذرد و در این میان، بیشتر کانون توجهات بهسمتِ معاونت سیما بود، چرا که سیما بهعنوان قلب تپنده رسانه ملّی، همه نگاهها را معطوف خودش میکند، با توجه به سپهر رسانه جدیدی که در فضای مجازی وجود دارد چه اتفاق مثبت و چه منفی فوری دیده میشود، در واقع اثر سیما، آبشاری و اثر رادیو جویباری! بدین معنا که سیما ناگهان و بهیکباره همهچیز را چه مثبت و چه منفی تحتالشعاع قرار میدهد. رادیو در این میان آرامآرام نقش خودش را ایفا میکند.
بهنظر میرسد با گپوگفت با هنرمندان کارشناسان، منتقدان و حتی مدیران، سیمای امروز باید روی سه سطح محتوا، ساختار و سازمان کارویژههایی را درنظر بگیرد. در سطح ساختار نیاز به ساختارهای تازه، ساختارهایی که پشتوانه و دورخیز دارند نه اینکه در استودیو اتفاق بیفتد، یعنی ساحتِ فرم به تمهیدات ویژهای نیازمند است؛ زیرا امروز دیگر با هدفگذاری و توجه به چرایی، برنامه ساخته نمیشود.
الان برنامهسازان بیشتر دنبال چگونگیاند تا چرایی! چرا “اعجوبهها”، “عصرجدید” ساخته شود و یا “دورهمی” و “خندوانه” به فصلهای دیگر برود؟ درگیر فرمزدگی و فقدان هدفگذاریایم! مدتها است مخاطب و سلایق و ذائقههایش را فراموش کردهایم. در حوزه انتخاب فرم و محتوا از خط مشی اصولی رسانهای دور شدهایم. فقط به زرق و برق و ظاهرسازی توجه داریم. به معنای واقعی سیما به میوه مصنوعی تبدیل شده که نیاز دارد گزارههای ساختاری و فلسفه برنامهسازی سریالسازی و آحادِ هدفگذاریاش را پیدا کند. در حوزه محتوا باید به سراغ فضاها و سوژههای متنوع برویم. تکرار سوژهها و موازیکاری در برنامهسازی و سریالسازی مخاطب را خسته کرده است. مشکل برنامهسازی امروز تلویزیون جدّی است چون پژوهش و تحقیق فراموش شده و کارها دقایق آخر به سرانجام میرسند. در واقع برنامه برای مجری و دکور ساخته میشود تا در خدمتِ محتوا و مضمون و پژوهش باشد. کماکان با برنامههایی که پیش رو داریم و نتیجهای که از آنتن میبینیم کاملاً در این راستا مقلّدانه رویه برنامهسازی پیش میرود.
در میدان برنامهسازی، سریالسازی و بخشهای مختلف کسی به فکر خلاقیت و نوآوری نیست. همهچیز در راستایِ ذوقزدگی یا بوجود میآید و یا حذف میشود. ما از فقدان تحقیق و پژوهش در همه بخشهای سیما رنج میبریم. برنامهها و سریالهایی که بعضاً میآیند و میروند و هیچ فایده و تأثیری برای بیننده ندارند. نه عالمانه و نه محققانه ساخته نمیشوند؛ به قولِ بسیاری از کارگردانان کاربلدِ قدیمی، مخاطب را به فکر و اندیشه وادار نمیکند.
وقتی حوزه برنامهسازی و سریالسازی به رکود تهدید شد که از برنامهریزی غافل شد. میوه مصنوعی در ظاهر زیبا که در آن تحقیق و پشتوانه و اندیشه جایی ندارد. در ضربالعجلی اتفاق میافتد، با ذوقزدگی اوج و یا نزول پیدا میکند. در صورتیکه پیش از این تلویزیون برای مناسبتهای ویژه و ایامِ خاص خود برنامهریزی داشت و در چند سالِ اخیر، تلویزیون از این بیمدیریتیها و بیبرنامگیها رنج میبرد.به جای استفاده از نگاه تازه، عمق معنا و حتی آدمها و ساختارهای نو، تکرار مکررات کردیم. شاید یکی از دلایل فاصله گرفتن برنامهسازی تلویزیون از روزهای اوج خودش این نکته باشد که همه اسیر فضای مجازی شدیم. برنامهسازی و حتی بعضاً سریالسازی از معضل سطحینگری رنج میبرد؛ متأسفانه این سطحینگری به برنامهسازی، مدیریت برنامهها و نظارت بر برنامهها سرایت کرده است. سیما در حوزه رفتار سازمانی نیاز به انگیزهسازی برای نیروی انسانی دارد. جذب حداکثری هنرمندان، نخبگان و درست کردن اقتصاد رسانه، جزو کار ویژههایی است که گروه جدید باید در دستور کارشان قرار دهند. حقیقتاً اقتصاد رسانه دچار بیماری راحتطلبی و یکطور رفاهزدگی است. یعنی در واقع هر برنامه پول بیشتری داشته باشد و بتواند هزینه بیشتری کند برنامه بهتری است اما از اندیشه و تفکر برای ساخت برنامهای ساده با هزینه کم خبری نیست. خوب و با کیفیت ساختن جایش را به هزینه کردن و زرق و برقها داد.
یکی از نکاتی که بسیاری از کارشناسان به آن اعتقاد دارند، تلویزیون باید جای خودش را در سپهر رسانهای پیدا کند. دیگر زیرساختهای قدیمی به کار نمیآید. امروز فضایمجازی و شبکههای اجتماعی سبک رسانهای جدیدی را با خودشان آوردهاند. تلویزیون اگر میخواهد عینیت خودش را نسبت به این شبکهها حفظ کند و هدایت افکار عمومی را بدست آورد باید رویکردهایش را نسبت به فضای رسانهای جدید فعالتر کند.در این بین حرف و حدیث برای بازگشت بسیاری از مجریها و حتی ممنوعالتصویرها و ممنوعالکارها مطرح است یا عدم استفاده از سلبریتیها و اصطلاحاً ستارهها همه اینها جای تحلیل و بررسی دارد اما بیشتر از حذف و ذوقزدگی در برگرداندن افراد، مدیریت ستارهها و اتخاذ تصمیم مدبرانه قابل توجه است. فرهنگِ سیما در سه بعد فرهنگی، آموزشی و اقتصادی، احتیاج به پالایش جدی دارد و باید همگرایی در بین همه نحلههای فرهنگی ایجاد کند.در ادامه گپ و گفتی با محسن شایانفر تهیهکننده سریالهای “ملکوت” و “خستهدلان” و “دزدان مادربزرگ”، مسعود آبپرور کارگردان سریالهای “هوش سیاه” و “عملیات ۱۲۵″، بهروز مفید از مدیران قدیمی تلویزیون، برنامهساز و سریالساز و بهمن هاشمی مجری و دوبلور قدیمی تلویزیون داشتیم که آنها درباره کارهایی که سیما نباید تکرارشان کند و کارهایی که باید در دستورکارش قرار دهد صحبت کردند. مسعود آبپرور کارگردان سریال “هوش سیاه” و “عملیات ۱۲۵″ هم مدتها است کارگردانی نکرده و البته به تعبیرِ خودش چند مدیری هستند که علاقه ندارند او در تلویزیون کار کند. او درباره این تغییرات و تحولات در سیما به خبرنگار تسنیم گفت: نتیجه تصمیمات را روی آنتن میبینیم نتیجه تصمیمات گذشته است که خیلی برآیند مثبتی نداشت. به نظر میآید اگر با این دستفرمان جلو برویم اساساً به نظر میآید رسانه ملّی دیگر از آن وجهه میافتد و نیاز به بازنگری عمیقی دارد. من فکر میکنم کارهای ماندگاری که مردم هنوز با آنها ارتباط برقرار میکنند و حتی میخواهند ادامهاش تولید شود به همان مدیریتِ اصولی در تلوزیون برمیگردد که مدتها است فقدانش را احساس میکنیم.آبپرور درباره موازیکاری در آنتنِ سیما گفت: یادم میآید در زمانی که به تازگی معاونت سیما متولد شده بود یکی از پیش پاافتادهترین کارهایش، سر و سامان دادن به کنداکتور شبکهها بود تا موازیکاری نشود. امروز به نحوی پیش میرود که برنامهها و سوژههایشان و سریالها و قصههایشان همه به یک شکل حرکت میکنند و در دورِ تکرار افتادهاند. این تنوع را مخاطب نمیبیند و اساساً توجه به مخاطب و سلیقههایش فراموش شده است.
وی افزود: تلویزیون امروز به امیدآفرینی و آیندهنگری نیاز دارد. باید رو به جلو حرکت کند و آنقدر به گذشته تکیه نکند. آینده را باید ساخت و نوجوان و جوانِ امروز را از سیاهی مطلق درآورد. وقتی امروز برای تدریس در آموزشگاهها و دانشگاهها حضور پیدا میکنم این سیاهنمایی برخی از رسانههای خارجی را میبینم، چون ناامیدی موج میزند. رسانهملی وظیفهاش در قبال ایجاد امید برای آینده و آیندگان چیست و مسئولین جدید باید به دنبال نیلِ به این اهداف باشند. در واقع از آن سوی جامِجم به این سمتِ جامجم بیایند و دید بستهای که داشتهاند را باز کنند و به آن تعالی ببخشند.
محسن شایانفر تهیهکننده سریال “ملکوت” که این روزها تله سینمایی “مارپیچ” را تهیه میکند. هنوز از سیما گلایه دارد که چرا بدهیهایش از “حکایتهای کمال” را نمیپردازند و این مشکل سر و سامان داده نمیشود. او در خصوص تغییرِ معاون سیما گفت: من پیشنهادم این است به طرح و برنامهها سر و سامان بدهند. اینها قدرت بگیرند، تولید با کیفیت و اصولی خودش را نشان میدهد. کاربلدها و قدیمیها را برگردانند و در کنارِ این حضور، نسل جدید پرورش پیدا کند.
وی افزود: مسئولین جدید باید جلویِ سریدورزی در عرصه سریالسازی را بگیرند. ساخت برنامهها و سریالهای بدون مصرف و بدون اثر بیشتر سرمایه ملی را هدر میدهد. این روند اصولی نیازمند تهیهکنندگان کاربلد و کارآمد دارد که سیمای جدید باید به حوزه تهیهکنندگان اهمیت ویژهای بدهد. برای این حوزه معیارسنجی قائل شود تا هر تهیهکننده شکستخوردهای نتواند پشت سر هم کار کند.نفر بعدی که سراغِ او رفتیم تا نظرش را درباره کارهایی که سیما باید در دستور کارش قرار دهد، بهمن هاشمی مجری و دوبلورِ قدیمی تلویزیون است. او که این روزها با مسابقه “برخط شو” روی آنتن شبکه پنج سیما است به گفت: ما در دوران تحریم، نمیتوانیم بهترین فیلمهای خارجی دنیا را بیاوریم و مثل گذشته دوبله کنیم و به همین خاطر بیشتر فیلمهای چینی و کرهای دوبله میشوند. حداقل در این شرایط میتوانیم ۱۰ درصد از تولیدات خارجی را بومیسازی کنیم و سوژهها و سریالهای خوب با قصههای پرهیجان و خوب بسازیم.
بهروز مفید اولین مدیر شبکه پنج سیما بوده و این روزها بیشتر سریال تهیه میکند. او درباره مدیریت هزینه صحبت کرد و گفت: باید مسئول جدید در سیما به مدیریت هزینه واقف باشد که براساس میزان بودجهشان برنامهسازی کنند که در شرایط سخت و تنگنای مالی، دستشان خالی شود. یکی از وظایف مدیران، برنامهریزی است که بتواند در مرحله اجرا به درستی پیش برود. ارتباط مدیریت با بدنه هم خیلی مهم است که مسئولین جدید باید درنظر داشته باشند.
وی افزود: مسئول جدید در سیما باید به شبکهها هویت ببخشد. الان در حقیقت در فضای سریالسازی یکی از مشکلات عمده این است که سریالسازی، قیّم مشخصی ندارد. آنقدر تعداد مراکز تصمیمگیری برای تولید و نظارت زیاد شده که به عرصه سریالسازی درست و اصولی لطمه زده است. این تعدد باید به حداقل ممکن برسد تا در حقیقت تهیهکنندگان و کارگردانان بتوانند با شبکهها ارتباط بهتری داشته باشند. در این صورت نظارتها هم بهتر پیش میرود و معضل در سریالسازی کاهش پیدا خواهد کرد.
به گزارش آراز آذربایجان به نقل از تسنیم، مفید در پایان خاطرنشان کرد: در عرصه برنامهسازی بنا نیست از صفر شروع کنیم اما باید جلویِ روال غلط را بگیریم. آنقدر مراکز تصمیمگیری متعدد شده که تهیهکننده نمیتواند و نمیداند با چه مدیری یا مدیرانی سروکار دارد. باید این نگاه و رویه واحد شود. بارها دیدهایم که در شبکهها یک تصمیمگیری میشود در شورای عالی آن مراکز تصمیم دیگری، و این عدم ارتباط با تهیهکننده و عوامل کارها، به کیفیت آثار هم لطمه میزند.
نوشته شده توسط admin در پنجشنبه, ۰۱ آبان ۱۳۹۹ ساعت ۹:۴۹ ق.ظ