آيا ايران بايد سلاح هسته اي بسازد

آيا مسيرهاي کم‌هزينه‌تر و پُربازده‌تري براي سربلندي مردم ايران وجود ندارد؟ بعد از تهاجم نظامي اسرائيل و آمريکا به ايران مشاهده مي شود که درخواست‌ها براي دستيابي به سلاح هسته اي از سوي برخي محافل، افراد سياسي و حتي برخي شهروندان عادي در ايران افزايش يافته است، به اين اميد که دستيابي به اين سلاح مانع از تکرار چنين تهاجماتي در آينده شود.
براي چندين دهه است که در ادبياتِ بازدارندگي (Deterrence) در رشته روابط‌ بين‌الملل، از سلاح هاي هسته اي به عنوان يک عامل بازدارنده قوي و معتبر ياد مي شود.
اين گزاره به خصوص در طول دوران جنگ سرد مورد توجه جدي قرار گرفت چرا که دو ابرقدرت امريکا و شوروي را از رويارويي مستقيم نظامي باز داشته بود.
لذا به مرور اين دو ادعا مورد تاييد و تصديق قرار گرفت که اولا سلاح هاي هسته اي مانع از برخورد نظامي ميان دو کشور داراي چنين سلاح هايي مي شود و دوم اينکه مانع از تهاجم يک کشور غيراتمي به يک کشور داراي سلاح هسته اي مي گردد. اما تحولات چند ماه اخير اين دو ادعا را با ترديد جدي مواجه ساخته است.
جنگ چند روزه ميان هند و پاکستان نشان داد که حتي دو قدرت اتمي نيز مي توانند وارد يک تقابل نطامي شوند. از سوي ديگر تهاجم گسترده اوکراين به عمق خاک روسيه و انهدام بسياري از بمب افکن‌هاي استراتژيک اين کشور نشان داد، سلاح هاي هسته اي روسيه نتوانسته‌اند عاملي بازدارنده در برابر چنين تهاجمي باشند.
همچنين تهاجم گسترده موشکي سپاه به اسرائيل که در پاسخ به حمله نامشروع اين رژيم به ايران صورت گرفت، حاکي از آن است که حتي يک کشور غيراتمي مي تواند يک رژيم داراي سلاح هسته اي را با سلاح هاي متعارف خود تحت فشار قرار دهد.
بنابراين بايد گفت ظاهرا آن دو ادعاي مذکور درباره بازدارندگي سلاح هاي هسته اي مورد نقض واقع شده است يا حداقل بازدارندگي سلاح هاي هسته اي به صورت مطلق نيست. اما درباره ايران چطور؟ آيا دستيابي به سلاح هسته اي مي تواند براي ايران بازدارندگي ايجاد کند؟
بعد از حملات اخير به مراکز هسته اي ايران اطلاعات دقيقي درباره امکان کاربري، استفاده و يا بازسازي آنها در دست نيست. همچنين مشخص نيست آيا حدود 400 کيلوگرم ذخاير اورانيوم غني شده 60 درصد از بين رفته است يا در جايي امن نگهداري مي شود. به رغم تمام اينها اگر تصور کنيم ايران بتواند به نوعي به بمب اتم دست يابد، آن وقت چه خواهد شد؟
يعني اگر همين امروز ايران با موفقيت بمب اتمي خود را آزمايش کند و سپس به صورت رسمي خبر دستيابي به چنين سلاحي را اعلام کند. به نظر مي رسد با توجه به نفوذ اطلاعاتي بالاي اسرائيل در ايران، آسمان باز کشور و جسارت آزمون شده دونالد ترامپ، در چنين شرايطي يکي از خطرات محتمل، خرابکاري يا حتي بمباران محل نگهداري اين سلاح ها باشد که آنگاه با يک فاجعه هسته اي در داخل ايران روبرو خواهيم شد. در واقع اعلام رسمي اين خبر ممکن است بهانه بيشتري براي تجاوز امريکا و اسرائيل به ايران بدهد. در آن شرايط آيا ايران قصد دارد از سلاح هسته اي خود (در صورت سالم ماندن از حملات) استفاده کند؟اگر پاسخ منفي است، پس عملا بازدارندگي سلاح هسته‌اي نقض شده است و حتي اهميت آن زير سوال است. اگر پاسخ مثبت است، آنگاه با مفهوم »قابليت ضربه دوم« روبرو هستيم که به اين معناست که يک کشور هسته اي بتواند پس از تحمل يک حمله هسته‌اي اوليه، همچنان توانايي پاسخ دادن با حمله‌اي هسته‌اي را داشته باشد که اين موضوع تا حدود زيادي به يک نيروي هسته‌اي متنوع و پراکنده، مانند زيردريايي‌ها، بمب‌افکن‌ها و موشک‌هاي مجهز به کلاهک هسته اي بستگي دارد؛ چراکه نابودي آنها در يک حمله واحد دشوار است. اين در حالي است که در اين موضوع ايران صرفا مي تواند به موشک هاي خود متکي باشد. به عبارت ديگر اگر آمريکا و اسرائيل در حمله اي پيش دستانه زرادخانه هسته اي ايران را مورد حمله قرار دهند، احتمالا ايران ديگر توان پاسخ يا ضربه دوم را نخواهد داشت. اگر فرض کنيم ايران پيش دستي کرده و موشک هاي هسته اي محدود آن نيز از پدافند هوايي اسرائيل عبور کنند، آنگاه در تلافي توسط آمريکا و اسرائيل بدون دفاع خواهد ماند. لذا مسئله به اين سادگي نيست که تصور کنيم به محض دستيابي به سلاح هسته اي قطعا و حتما آمريکا و اسرائيل ديگر هيچ اقدامي عليه ايران انجام نخواهند داد. بر فرض حتي اگر اين تصور هم درست دربيايد، آن وقت تازه وضعيت ايران مانند کره شمالي خواهد شد که حتي براي تهيه غذاي مردم خود به چين وابسته است. به عبارت ديگر اگر فرض کنيم با دستيابي ايران به سلاح هسته اي، آمريکا و اسرائيل از حمله به ايران منصرف خواهند شد، آنگاه جامعه جهاني و حتي روسيه و چين اين موضوع را بر نخواهند تابيد و ايران در انزواي بين المللي شديدي فرو خواهد رفت.
به گزارش آراز آذربايجان به نقل از عصرايران،بدين ترتيب بايد گفت تصميم به ساخت سلاح هسته اي، گام گذاشتن در مسيري است که اين همه «اما و اگر» دارد و چنانچه در تمامي آنها بخت و اقبال با ايران همراه باشد، سرانجامش تبديل شدن به کره شمالي خواهد بود. آيا مسيرهاي کم‌هزينه‌تر و پُربازده‌تري براي سربلندي مردم ايران وجود ندارد؟