آموزش سنتي براي نسل ديجيتال؛ چه کسي مي‌برد

شهلا کاظمي‌پور ضمن گراميداشت روز نوجوان، از تحولات جمعيتي اين گروه سني، خبر داد و گفت: در تقسيم‌بندي‌هاي علمي، افراد زير 12 سال »کودک«، 12 تا 17 سال »نوجوان« و 18 تا حدود 24 يا 29 سال»جوان« محسوب مي‌شوند. بر همين اساس، در ايران جمعيت نوجوان شامل دانش‌آموزان دوره‌هاي متوسطه اول و دوم هستند. تداوم روند افزايش جمعيت نوجوانان تا اواخر دهه 1400
وي درباره روند تغيير جمعيت اين گروه افزود: در سال 1395 حدود 6 ميليون و 800 هزار نوجوان در کشور داشتيم. اين رقم در سال 1400 به حدود 7 ميليون و 100 هزار نفر رسيد و طبق پيش‌بيني‌ها اين رقم تا سال 1405 به 7 ميليون و 900 هزار نفر مي‌رسد و اين به معني حدود يک ميليون نفر افزايش جمعيت نوجوان نسبت به يک دهه قبل است.
اين جمعيت‌شناس دليل اين افزايش را «رسيدن نسل متولد دهه 60 به سن فرزندآوري در اواخر دهه 80 و اوايل دهه 90» عنوان کرد و افزود: افزايش جمعيت نوجوانان تا اواخر دهه 1400 ادامه خواهد داشت.
سه‌چهارم نوجوانان در شهرها ساکن‌اند
کاظمي‌پور در ادامه توضيح داد که نزديک به سه‌چهارم جمعيت ايران در مناطق شهري زندگي مي‌کنند و همين نسبت در ميان نوجوانان نيز مشاهده مي‌شود. حدود يک‌چهارم نوجوانان در مناطق روستايي و سه‌چهارم در شهرها ساکن‌اند. البته اين سهم در شهرهاي کوچک، متوسط و کلان‌شهرها متفاوت است.
15 درصد نوجوانان دبيرستاني، خارج از چرخه تحصيل اين استاد جمعيت‌شناسي با اشاره به وضعيت آموزش در ميان نوجوانان گفت: پوشش تحصيلي در مقطع ابتدايي نزديک به صد درصد است، اما در دوره متوسطه کمي کاهش مي‌يابد و به حدود 90 درصد مي‌رسد. در اين ميان، پوشش تحصيلي دختران اندکي بيشتر از پسران است؛ به‌طور ميانگين حدود 94 درصد در متوسطه اول و 85 درصد در متوسطه دوم. در اين ميان بخشي از پسران به دليل اشتغال زودهنگام يا افت تحصيلي، از چرخه آموزش خارج مي‌شوند.
کاظمي‌پور با اشاره به اشتغال در سنين نوجواني گفت: در مناطق روستايي هنوز گرايش به کار زودهنگام بيشتر است، اما در مجموع تغيير سبک زندگي از روستا به شهر باعث کاهش اشتغال نوجوانان شده است. خانواده‌ها تمايل بيشتري دارند که فرزندانشان تحصيل را ادامه دهند، مگر در مناطق محروم که فقر يا مشکلات اجتماعي باعث ترک تحصيل مي‌شود.
دسترسي سريعتر به اطلاعات توسط اين نسل نسبت به معلمانشان
کاظمي‌پور در ادامه يکي از مهم‌ترين ويژگي‌هاي نسل کنوني نوجوانان را »ديجيتالي شدن زندگي« دانست و گفت: نوجوانان متولد اواخر دهه 80 و اوايل دهه 90 يعني نسل پاياني Z و آغازين آلفا، در محيطي رشد کرده‌اند که فضاي مجازي و هوش مصنوعي بخشي از زيست روزمره آنان شده است. اين موضوع در رفتار، نگرش و حتي روابط اجتماعي آن‌ها تغييرات جدي ايجاد کرده است. معلمان گزارش مي‌دهند که دانش‌آموزان امروز در بسياري از موضوعات اطلاعاتي بيشتر و دسترسي سريع‌تري نسبت به معلمان خود دارند.
او افزود: شناخت سبک زندگي اين نسل و بازنگري اساسي در نظام آموزشي و تربيتي کشور ضروري است. از اين رو، آموزش‌وپرورش و خانواده‌ها بايد متناسب با اين تحولات عمل کنند.
لزوم تجديدنظر در شيوه هاي تربيتي و نظام آموزشي در بخش ديگري از اين گفت‌وگو، کاظمي‌پور با اشاره به نگراني‌هاي جهاني درباره سلامت روان نوجوانان گفت: آمار دقيق ملي در اين زمينه وجود ندارد، اما همان‌طور که در بسياري از کشورهاي دنيا مشاهده مي‌شود، استفاده بيش از حد از تلفن همراه و حضور مداوم در فضاي مجازي مي‌تواند آثار رفتاري و رواني بر نوجوانان داشته باشد.
به گزارش آرازآذربايجان به نقل از خبرآنلاين او تأکيد کرد: براي کاهش اين آسيب‌ها بايد در شيوه‌هاي تربيتي خانواده و نظام آموزشي تجديدنظر شود. مدارس بايد به جاي تأکيد بر محفوظات، بر تقويت مهارت‌ها و توانمندي‌هاي فردي تمرکز کنند تا نوجوانان بتوانند بخشي از وقت خود را به فعاليت‌هاي هنري و عملي اختصاص دهند و از وابستگي مفرط به فضاي مجازي فاصله بگيرند.